İslâm süsleme sanatçıları, soyut desenlerle yapılan bileşimlere önem vermişlerdir. İlk bakışta karmaşık ve fantastik şekiller olarak algılanan desenlerin, derinliğine inince engin bilgi ve kurallara bağlı eserler olduğu anlaşılır. Bitkisel ve geometrik desenlerin değişik aranjmanları ile şekil ve renk uyumu olan değerli kompozisyonlar yaratılmıştır. İslâm’da doğadaki canlı varlıkların, özellikle insan figürünün canlandırılamaması, sanatçıları soyut kavramlar üzerinde yoğunlaşan eserler vermeye yöneltmiştir.

İslâm mimarlığında yer alan süsleme sanatları:

Mukarnas
Stalaktit
Oyma - Kabartma (Rölief)
Arabesk
Zincirek (Girift)
Poligon
Hatt (Yazı)
Duvar resmi (Fresk)

Süsleme sanatlarını oluşturan malzemeler:

Taş (küfeki, mermer, somaki) (sütun başlığı, stalaktit, oyma, heykel, yazılar)
Tuğla (Örgü derz motifleri, kirpi saçaklar)
Sıva (Malakârî, sıva üzerine uygulanan boyama, nakış, kalem işleri)
Alçı (Sıva kaplamaları, tepe pencereleri)
Seramik (Sırlı çini kaplamalar)
Demir (Kapı, parmaklık, şebeke, avize, anahtar)
Bronz (Tunç) (Şebeke, hırdavat)
Ahşap (Pencere, geçme kapı, saçak, dolap, şebeke, minber, vaaz kürsüsü)
Sedef, arusek, fildişi (Kakma, marküteri)
Cam (Renkli cam ‘elvan’ tepe penceresi, fanus, mahya)

Taşınabilir eşya süslemeleri ve mefruşat:

Tezhip
Ebru
Minyatür
Seramik
Kuyum
Ahşap eşyalar
Halı, örtü ve perde dokumaları

Süsleme sanatlarını bu sınıflama uyarınca anlatacağım.

yerguvenc@gmail.com