İstiklâl Marşımız Kamulaştırıldı (!)

İnanılır gibi değil; ama doğru. İstiklâl Marşımız Bakanlar Kurulu Kararı ile kamulaştırılmış; kamulaştırma kararı Resmî Gazetede yayınlanmış. Marş, sanat eserlerinin mâlî haklarını koruyan ‘Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ kapsamı dışına çıkarılmış. Ne mutlu bize ki bundan sonra marşımızı dünyanın her bir ülkesinde telif hakkı ödemeden, huzuru kalple söyleyebilecekmişiz. Neymiş efendim? Almanya’da bir firma, marşımızın patentini alarak Türk okullarında okunacak marştan telif hakkı isteyecekmiş. Her halde böylesi bir iş, şeytanın bile aklına gelmezdi.

Bilir misiniz ki Osmanlı’nın milli marşı yoktu. Mülk padişahın, ırz padişahın olduğu gibi marş da padişahındı. Son yılların padişahları, kendilerine marş besteletirlerdi. Mecidiye, Aziziye, Hamidiye marşları vardı. Yalnız son padişahın Vahdetiye diye bir marşını duymadım. Babam Hamidiye marşını bilir, ‘’Sultan Hamiit, biinler yaşa’’ diye dalga geçerek söylerdi. Rahmetli, eğitim hayatında her sabah ‘’Padişahım çok yaşa’’ andını içer, kafası kızdığı zaman ‘’Şa şa şa şa şaa’’ haykırışını araya karıştırırmış. Bu gün ‘’Türküm, doğruyum, çalışkanım, …’’ andına karşı çıkan gafiller, ya geçen dönemdeki padişaha kulluk yıllarını bilmiyorlar, ya da …. Neyse söylemeyeyim; küfre girer.

İstiklâl Marşımızın güftesi, büyük şairimiz Mehmet Âkif’in TBMM’de geçen buhranlı günlerimize şevk ve heyecan katmış, unutulamaz dizeleri belleğimize işlemiş eseri. Bu esere birkaç beste yapılmış, bir süre başka bir beste terennüm edilmiş, sonunda Zeki Üngör’ün bestesinde karar kılınmış. Türkiye Yazarlar Birliği Başkanı Mehmet Doğan, marşın bestesinin değiştirilmesi gerektiğini, şiirin dizeleriyle bestenin birbirine uyumlu olmadığını söylemiş. Ben de zaman zaman düşünürüm. Galiba demek istediği şu: Şimdi marşı söylendiği gibi yazalım:

Korkma sönmez bu şafak,
Larda yüzen al sancak.
Sönmeden yurduumun üstünde tütecek solacak o be,
Nim milleetimin,
Yıldızıdır parlaayacak o benim,
Diiir o benim milletimindir, ancak.

Çatma kurban olayım,
Çehreni ey nazlı hilâl.
Kahraman ırkıma bir gül ne bu şiddet bu celal sana!
Olmaz döökülen,
Kanlarımız sonra helâl hakkıdır,
Hakka tapan milletimin istiklâl.

O güzelim şiirden ne anladınız? Ama yine de ben illâ beste değişsin diyemiyorum. Bizler bu marşla büyüdük. Bu marşı sevdik. Dünya piyanisti ve bestecimiz Fazıl Say da marştaki bozuk prozodiye rağmen değiştirilmesi taraftarı değil. Efendim, söylenmesi zormuş. Birazcık kulağı olan pekâlâ notaların hakkını vererek söyleyebiliyor. Siz bakmayın maçlarda sanki kanon gibi takdim-tehirle çıkan seslere; bazen aşırıya kaçan kakofoniye. Eminim ki amigo, bu işe biraz gayret etse koro şefliği de yapar; marş da doğru dürüst söylenir.

Her maça İstiklâl Marşı ile başlamak çok güzel bir şey. Hiç küçümsemeyin; millî marşlar bize benliğimizi hissettiren öğelerin başlıcalarından biridir.

Fransız milli marşı, Marseillaise (Marseyez) 1795’lerden beri söylenegelen bir marş olmuştur. Yanlış anımsamıyorsam 3. Napolyon bir ara yasaklamaya kalkmış, ama halkı marşından vazgeçirememiştir. Michael Curtiz yönetimindeki Humphrey Bogart, Ingrid Bergman, Paul Henreid’in oynadığı unutulmaz film, Casablanca’yı anımsayın. Rick’s Café’de Victor’un orkestraya Marseillaise’i çaldırınca Fransızların ayağa kalkarak hep birlikte marşı söylemeleriyle, sarhoş Alman subaylarının seslerini bastırmalarını unutmak mümkün mü? İşte ‘Milli Marş’ budur.

İnternette okuduğuma göre, birkaç yıl evvel Fransızlar, marşın müzikalitesinde milliyetçi bir hava var diye marşın sağını solunu düzeltip ritmini yavaşlatmışlar. Bilmem doğru mudur; internette yazan her şeye inanmamak lâzım. Ama biliyorum ki biz, birkaç sene evvel İstiklâl Marşımızın ritmini biraz olsun hızlandırmıştık. İyi de oldu, eskisi cenaze marşı gibi bir şeydi.

Belki müzik otoriteleri İstiklâl Marşımızın ruhunu değiştirmemek şartıyla, daha rahat söylenebilecek şekilde ufak tefek rötuşlar yapabilirler diye düşünüyorum. Hiç olmazsa şiirin anlamı daha iyi anlaşılabilir.

yerguvenc@gmail.com