Nüfus Kimlikleri

Son yerel seçim arifesinde oy kullanabilmek için nüfus kimliklerinde T. C. Kimlik numaralarının bulunması gerekiyordu. Kimliklerinde kimlik numarası bulunmayan birçok vatandaşımız, nüfus idareleri önünde hatırı sayılır oranda kuyruklar oluşturmuştu.

Yıllardır devam eden ‘MERNİS’ çalışmalarının uygulamaya geçmesi ile herkesin kendine özel bir kimlik numarası oldu. Kamu kuruluşlarında ve özel ilişkilerde tek bir numaranın geçerli oluşu, bürokratik işlemlerin olabildiğince azaltılması yolunda önemli bir adım.

Yeni kimlikler, yıllarca evvel kullanılan kimliklere oranla çok basitleşmiş durumda. Ama önümüzde daha çok kat edilecek yol var. Her halde bundan sonraki kimlikler bankaların verdiği kredi kartları boyutuna inecektir. Bir de kimlik numarası ve isim dışındaki kişilik bilgilerinin arka siyah şeritte toplanması daha uygun olacak gibime geliyor. Medeni hal ve din bilgilerinin ise kanımca sorgulanması gereksiz. Benim evli veya bekâr; Müslüman, Hıristiyan, Musevi, Budist veya ateist olmam kimleri ilgilendirir ki?

Yeni vatandaşlık numaralı nüfus kimliğimi yeniledikten sonra bir anı olarak sakladığım eski nüfus cüzdanıma bir göz atayım dedim. Meğer ne sorulara muhatap olmuş, neler çekmişiz. Üşenmedim, ölçtüm. 100 x 142 milimetre boyutunda ve 32 sayfalık bir kitapçık. Şimdi sayfaları tek tek açalım:

Kapak sayfası karton. Sola bakan ay-yıldız, büyük ve motifli T. C. ve altında NÜFUS Hüviyet Cüzdanı yazısı bulunuyor. Kapak arkası: Boş.

1’inci sayfa: Boş. (Burada YMP (Yerli Mallar Pazarı) damgalı ‘pazen verildi’ veya ‘amerikan bezi verildi’ yazılı bir sürü tarih, damga ve imza yer almış.)

2’nci sayfa: Sola bakan kırmızı ay-yıldız; kıymetli evraka mahsus 5 kuruşluk damga pulu; fotoğraf ve ‘İşbu cüzdan otuz iki sayfadır’ yazısı var.

3’üncü sayfa: Aile ismi, yani lâkap ve şöhreti; Adı; Babasının adı; Anasının adı; Doğum yeri; Doğum tarihi kutuları yer alıyor.

4’üncü sayfa: Dini; Mezhebi; Meslek ve içtimai vaziyeti; Medeni hali, yani Evli mi, Bekâr mı, Dul mu, Boşamış mı, Boşanmış mı?; Boy; Göz ; Renk; Vücutça sakatlığı veya noksanlığı başlıklı kutular bulunuyor.

5’nci sayfa: Nüfus kütüğünün yazılı olduğu yeri: Vilâyeti; Kazası; Nahiyesi; Mahalle veya köyü; Sokağı; Hane No; Cilt No; Sahife No kutuları var.

6’ncı sayfa: Ne suretle verildiği: Zayiinden, tebdilen veya müceddeden veyahut doğum suretiyle verildiği behemehal yazılmalıdır. Bu nüfus cüzdanında adı ve hüviyeti yazılı olan …… ...... Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak nüfus kütüğüne kayitlidir. Bu cüzdan …… nüfus idaresinden verilmiştir. Tarih damgası, mühür ve imza.

7’nci sayfa: Soğuk damga ve pul mahalli. (Pul yapıştırılmış; Noter damgaları vurulmuş)

8, 9, 10 ve 11’inci sayfalar: Medeni ve şahsi ahvalindeki tebeddülât; Tarih; Mühür; Hangi nüfus idaresi tarafından yazıldığı. (Burada kast edilen evlenme ve boşanmalardır.)

12, 13, 14 ve 15’inci sayfalar: Yer değiştirme vak’alarının yazılacak yeri: Vilâyeti; Kazası; Nahiyesi; Mahalle veya köyü; Hane No; Cilt ve sahife No; Suret-i nakil; Vukuat No; Tarihi; Mühür yeri bulunuyor. (Bu sayfalar evlenen kadının kocasının nüfus kütüğüne nakledilerek yer alacağı yeni kütük ve numaraları gösteriyor.)

16 ve 17’nci sayfalar: İlk yoklama sütunu: Yoklama defterindeki sıra No; Okuyup yazması, tahsil derecesi; Oturduğu yer, sanat ve mesleği; Yoklamasını kendisi mi yoksa başkasının mı yaptırdığı. Cüzdan sahibinin yapılan ilk yoklaması yukarda gösterilmiş ve bu cüzdanla son yoklamada bulunduğu mahal Askerlik Meclisine bizzat gelmesi, gelmediği takdirde cezalandırılacağı tebliğ kılınmıştır. Askerlik Şubesi Reisi veya Vekili; Nüfus Memuru; Tarih, mühür ve imzalar.

18 ve 19’uncu sayfalar: Son yoklama sütunu: Beden muayene neticesi: Boy; Göğüs genişliği (nefesli ve nefessiz); Sıklet. 35. maddenin A, B, C, D, H fıkralarından hangisine tevfikan ertesi seneye terk edildiğine ve esbabına dair izahat; Bedenin kabiliyetine nazaran sağlam, sakat veya çürüğe mi ayrıldığı; Tam veya kısa hizmete tâbi olduğu kısa hizmetli ise askerî ehliyetname D.; Çektiği kur’a No; Numarasız asker edilmiş ise hangi meclisin hangi Ta. Ve No.lı kararı ile ve hangi maddeye tevfikan asker edildiği. Cüzdan sahibinin son yoklaması yukarda gösterildiği gibi olduğu tasdik kılındı. As. Meclis Rs.; Muavini; Aza; Aza; Aza; Aza; Aza. Tarih, mühür ve imzalar.

20’nci sayfa: Son yoklamasiyle celbü sevk arasındaki sıhhî ve sair sebeple tebeddülât hanesi. Musaddaktır. As. Ş. Rs.; Mülhak. Tarih, mühür ve imzalar.

21’inci sayfa: Celbü sevk ve bedeli nakdî hanesi: İçtima günü; Geldiği tarih; Sevk tarihi; Müretteb olduğu mahal; Bedel vermişse kaç taksitte verdiği ve taksitlerin makbuz Ta. Ve No. İle yatırdığı emval. Musaddaktır. Mülhak. Tarih, mühür ve imza.

22 ve 23’üncü sayfalar: Muvazzaflık devrine ait sütun: Kolordu, Fırka, Alay, Tabur ve Bölük No.; Duhul tarihi; Onbaşı, çavuş ve gedikli başçavuş muavini ve başçavuşluğa terfi ve emir Ta. Ve No.; Gördüğü mücazatlar ve hükme müstenid ise hüküm Ta. Ve No.; Kıt’anın ne gibi hizmetlerinde istihdam edildiği; Firarına ait vukuat; İzin tarih ve müddetleri; Tebdilihava tarih ve müddetleri; Terhis tarihi; Hini terhiste beraber götürdüğü eşya. Alay veya Müstakil Tabur K.; Hesap Memuru. Tarih, mühür ve imzalar.

24 ve 25’inci sayfalar: İhtiyata naklinden ihracına kadar cari muamelâtı: Her yıl yapılan yoklamalara ait damga, tarih, mühür ve imzalar. (Asker milletiz vesselâm.)

26 ve 27’nci sayfalar: Zat maaşı kaydı: Tediyeyi yapan kazanın: İsmi; Kaza No; Nev’i; Miktarı. Alâkalı kanun numarası 4056. (Bu ne ödemesi, bilmiyorum.)

28, 29, 30, 31 ve 32’nci sayfalar: Boş. (Bu sayfaları birçok ‘…… ayına ait ekmek karnesi verildi’ damgası, tarih, mühür ve imzaları doldurmuş bulunuyor.)

Arka karton kapakla cüzdan son buluyor.

Gördünüz mü, devlet vatandaşını nasıl adım adım takip ediyormuş? Şimdiki takipler ise dinlenen telefonlarla yapılıyor.

yerguvenc@gmail.com