Zengin veya fakirin vazgeçilmez tüketimleri arasında yeralan kuruyemiş özellikle yılbaşı gecelerinin vazgeçilmezleri arasında yeralıyor. Yağlı çerezlerin fazla tüketilmesi kalp ve karaciğer rahatsızlığı olanlar için risk taşıyor.

2005 yılı istatistiklerine göre kişi başına yıllık kuruyemiş tüketim miktarı bir önceki yıla oranla yüzde 20 artarak 570 gram'dan, 685 gram'a çıkarken, 4 kişilik bir aile baz alındığında Türkiye'de haftada 500 gram çerez tüketiliyor. Bu rakam her yılbaşında en yüksek değere ulaşıyor.

Günlük çerez tüketimi normal şartlarda 10-15 gram iken, özellikle yılbaşında 2 kat artan çerez tüketim oranı yaklaşık 1 kiloya tekabül ediyor. Evlerinde 2005'i uğurlayıp, 2006'ya 'hoşgeldin' diyeceklerin en büyük eğlencesi olan kuruyemiş tüketimi çerezcilerin biraz olsun yüzünü güldürüyor. Doktorlar ise başta kalp ve karacier rahatsızlığı olanların çerez tüketimine dikkat etmesini istiyor.

GEÇ SAATTE ALINAN YAĞLI YİYECEKLER KALP KRİZİNE YOL AÇABİLİR

Dahiliye Uzmanı Dr. Fazlı Yalçın da, lüzümsuz çerez tüketimin yapılmaması gerektiğini vurguladı.

İçerisinde bol miktarda kalori ve karbonhidrat barındıran çerezlerin çok az yenilmesini isteyen Dr. Yalçın, hareketsiz bir şekilde bol miktarda alınan çerezin karaciğerde fazla yağ depolanmasına yolaçacağı uyarısında bulundu.

Dr. Yalçın "Hastalığı olanların özellikle kalbinden şikayeti olanların, daha dikkatli çerez tüketmesi gerekir" dedi.

Damak zevkinden dolayı çerez tüketiminin olduğunu, bir başladığı zaman bir -iki taneyle kalınmadığını, bol miktarda yendiğini vurgulayan Yalçın, "Çerezin yenmesi kilo artışı yapar. Çerez, kalbe, tansiyona, şekere, gastrite, ülsere zararlıdır. Çerezin yanı sıra yılbaşında çok fazla gıda tüketiliyor. İnsan aşırı yedikten sonra gece yarısı yatağa giriyor, kalp krizi bile geçirme riski taşıyor. Normal insanlarda bile zararlıdır. Yılbaşında tatlı-tuzlu gıdaların çok az yenmesi özellikle tuzsuz yiyeceklerin tercih edilmesi gerekir. Çocuklar ve yaşlılar da uykusuz kalmamalı. Alkollü içeceklerden kaçınılması gerekir." diye konuştu.

Dr. Yalçın, daha çok sebze, meyve türleriyle, balıkların tercih edilmesini, az yağ, daha az kalori, daha az protein tüketmeye özen göstermelisi tavsiyesinde bulundu.

Gıda mühendisleri ise kuruyemiş alacak olanları el değmeden, hijyenik ortamlarda paketlenmiş olanları tercih etmeleri tavsiyesinde bulunuyorlar. Gıda Mühendisi Mehmet Şahiner çerezlerin rutubetten arındırılmış olmasının gerekli olduğunu vurguluyor.

Şahiner, "Çerezi elinize aldığınızda çıtır çıtır olduğunu hissetmelisiniz. Özellikle fındık, fıstık ve kabak çekirdeği türü yağlı yiyeceklerden kararınca alınmalı" dedi. Gıda mühendisleri açıkta satılan çerezler yerine kapalı ortamda satılan veya paketlenmiş çerezlerin tercih edilmesini istiyor.

23 yıllık çerez üreticisi Halil Kurt ise, piyasadaki cipslerin kendilerinin pazar payını azalttığını ancak yılbaşında yüzlerinin güldüğünü söylüyor. Yoğun reklam kampayasıyla birlikte vatandaşın çerez tercihinin cipsden yana kaydığını üzülerek anlatan Halil Kurt yılbaşında gelenekleşmiş tuzlu çerez satışlarında büyük bir patlama yaşanmasını ise memnuniyetle anlatıyor.

Senede bir gün dahi olsa satışların artmasının kendilerini rahatlattığını ifade eden Kurt: "Üretim kapasitemizi artırdık, vardiya sistemiyle çalışmalara başladık. Eskiden akşam saat 17.00'de paydos ediyorduk şimdi mesai saatlerimizi gece 24'e çıkardık. Yılbaşı yaklaştıkça geçen yıl günde 2.5 ton çerez üretiyorduk, şimdi 5 tona çıkardık. Vardiya sistemini kurduk, pazar günleri de çalışıyoruz. Yeni bir makina aldık. Saatte 1 ton çerez yapabiliyoruz." diye konuştu.

Kuruyemiş ve leblebi üreticileri ise bu sektörün yılbaşında kapasitelerinin yüzde 100 arttığına değiniyor. Üreticiler, Aralık ayında ton olarak özellikle karışık kuruyemişin Türkiye'nin her tarafında diğer aylara oranla daha fazla tüketildiğine dikkat çekiyor. Yenigül VIP Limited Şirketi Satış Müdürü Oktay Bayram, günlük çerez tüketiminin yaklaşık 125 gram olduğunu belirtiyor.

HER BÖLGEYE HAS BİR ÇEREZİMİZ VAR

Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere, birçok Arap ülkesine de önemli oranda kuruyemiş ihraç eden Türkiye'nin hemen her yöresinde bir çeşit çerez üretiliyor. Silifke, Anamur ve Osmaniye'de fıstık üretilirken, Siirt yöresi ve özellikle Ege Bölgesi'nde Datça'da badem üretimi yoğunlaşıyor. Manisa-Kula, Çorum, Kütahya-Tavşanlı sarı leblebisi ile meşhur. Beyaz leblebinin memleketi Denizli-Tavas. Karadeniz bölgesinin vazgeçilmezi fındık Ordu, Giresun-Bulancak'ta yoğun üretiliyor.

Malatya'da kayısı çekirdeğinin yanında birçok doğu illerdinde olduğu gibi, ceviz, kuru üzüm, pestiller çerez olarak tüketiliyor. Kabak çekirdeği Trakya bölgesinde, Edirne'nin gözde ürünü. Kayseri ve Erzurum bölgesinin meşhur çerezi ise ayçiçek çekirdeği. Antep fıstığı alanında Gaziantep tartışılmaz lider iken Siirt de bu alanda yeralan illerin arasında kendini gösteriyor.