Mersin Serbest Bölgesi İşleticileri A.Ş. (MESBAŞ) Genel Müdürü Edvar Mum, 1 Mayıs'tan itibaren uygulamaya konulan "serbest bölgelerde giren ve çıkan mallardan üretim dışı işlemler için fon alınmamasına" ilişkin kanunla Mersin Serbest Bölgesi'nde canlılık yaşandığını söyledi. 

MESBAŞ Genel Müdürü Mum, yeni uygulamaya konulan serbest bölgelerde üretim dışı işlemler için fon alınmamasıyla ilgili kanunun bölgeye getireceği avantajları değerlendirerek, komşu ülkelerin serbest bölgeleri ile Mersin Serbest Bölgesi'nin coğrafi ve ticari konumunun karşılaştırmasını yaptı. 6 Şubat 2004 tarihinde yapılan yasal düzenlemeyle 5084 sayılı yasa içerisinde serbest bölgelerde o tarihten itibaren üretim dışı işlemlere vergi uygulamasının getirildiğini hatırlatan Mum, ancak bu uygulamayla beraber 3212 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu gereğince bölgeye giren ve çıkan mallardan fon tahsilatı uygulamasının da kaldırılması gerektiği halde, kaldırılmadığını vurguladı. 

Bu sebeple bölgelerde çifte vergilendirmenin söz konusu olduğunu dile getiren Mum, "Bu uygulamanın firmalar üzerindeki olumsuz etkisini geçen sene işlem hacmindeki rakamlarda bir düşüş yaşayarak gördük. Daha sonra ilgili bakanlık ve müsteşarlıklarla yaptığımız görüşmelerde bunun yanlış bir uygulama olduğunu, bölgeye giren ve çıkan mallardan fonun alınmaması gerektiğini belirttik. Bu yöndeki yasal düzenlemeyle ilgili çalışmalar geçtiğimiz yıl başlamıştı. Bu yılın Nisan ayında TBMM'de bu yasa değişikliğinin kabul edilmesi sonucu 1 Mayıs'tan itibaren geçerli olmak üzere serbest bölgelerde giren ve çıkan mallardan üretim dışı işlemler için fon alınmaması kabul edilmiş oldu" dedi. 

Mum, kabul edilen bu kanunun, Mersin Serbest Bölgesi'nin Liman Serbest Bölgesi olması nedeniyle ve Doğu Akdeniz'in en büyük limanlarından birisi olan Mersin Limanı'nın hemen yanında kurulmuş olması sebebiyle işlemlerdeki manipulasyon avantajı da düşünüldüğünde büyük bir kazanç getirdiğine işaret ederek, uygulamanın önümüzdeki dönemlerde ticaret hacmine de olumlu yansıma yapacağını ve yukarı doğru çıkan bir trend görüleceğini kaydetti.

"ÜCRETLERDEKİ VERGİ İSTİSNALARI UZATILMALI" 

Yapılması beklenen bir diğer düzenlemenin de, üretim konusunda yapılan faaliyetler nedeniyle istihdam edilen işçilerin ücretlerindeki vergi istisnalarının uzatılmasıyla ilgili olduğunu ifade eden Mum, "Zira bu istisna da 31 Aralık 2008 tarihiyle sınırlandırılmıştı. Yine hükümet yetkilileriyle yapılan görüşmede üretim ve istihdamın teşvik edilmesi amacıyla bu istisnaların AB'ye tam üye olma tarihine kadar uzatılması yönünde uygun görüş belirtildi. Önümüzdeki günlerde bu yönde yapılacak düzenlemeyle beraber serbest bölgede üretim faaliyetlerinin de olumlu yönde etkileneceği üretimin yanı sıra istihdamın da artacağını beklemekteyiz" diye konuştu. 

Mersin Serbest Bölgesi'nden Ortadoğu ülkelerine kayan yatırımlar olduğunun hatırlatılması üzerine de Edvar Mum, "Sermaye çok kaygandır, nerede uygun ortam bulursa oraya gider. 5084 sayılı kanunda yapılan düzenlemeyle firmalar arayışa geçmişlerdi. Zaten biz konum itibariyle, çevremizde bulunan serbest bölgelerle rekabet halindeyiz. Bizim çevremizde Suriye, İsrail, Ürdün, Mısır ve Dubai var. Dolayısıyla burada bir alternatif arayış her zaman vardır. Serbest bölgelerindeki uygulamalardan sonra özellikle Suriye, Ürdün ve Mısır'da da vergi teşvikli bölgeler kuruldu. Bu bölgelerin de faaliyete geçmesiyle birlikte yatırımcılara cazip ortam yaratma çalışmaları oldu" şeklinde konuştu. 

"Bizim de Mersin olarak sahip olduğumuz coğrafi avantajlar var. Hinterlandımızın getirdiği avantajlar ve ulaşım bağlantılarımızın getirdiği avantajlar var" diyen Mum, rekabet ortamında bu avantajların da iyi kullanılması gerektiğini vurguladı. Vergi uygulamalarının mümkün olduğunca ertelenmesini savunduklarını, en azından AB'ye tam üye olma tarihine kadar vergi alınmamasını talep ettiklerini dile getiren Mum, Maliye Bakanlığı'nın ısrarla vergi uygulamalarının AB'deki uygulamalarla paralel olması ve vergi teşviklerinin artık kaldırılması gerektiği görüşüyle üretim dışı işlemler için vergi uygulamasını getirdiğini anımsattı.

"SERBEST BÖLGEDEN GİDEN FİRMALAR DÖNECEK" 

Edvar Mum, bölgeden giden firmaların tekrar geri dönüşü konusunda da, "Sermaye sahibine cazip ortam sağlarsanız gelir. Tabii bu birden olmaz ama netice itibariyle bu işlemin kendilerine bir avantaj yaratması nedeniyle ve de bu coğrafya içerisinde yapacağı manipulasyon işlemleri varsa, o zaman bu avantajı kullanarak, Mersin Serbest Bölgesi'ni mutlaka tercih edecektir. Tahmin ediyoruz ki, kısmen de olsa bunlarda bir geri dönüş olacaktır" ifadelerini kullandı. 

Mersin Serbest Bölgesi'nin, ulaşım bağlantıları ve liman serbest bölgesi olması sebebiyle komşu ülkelere oranla biraz daha fazla avantajı olduğuna dikkat çeken Mum, özellikle projeye dayalı yükler için, Mersin'in çok uygun bir bölge olduğunu söyledi. Ticari olarak bakıldığında birleşik Arap ülkelerinden Dubai Serbest Bölgesi'nin, Türkiye'ye göre çok daha cazip göründüğünün altını çizen Edvar Mum, şunları kaydetti: 

"Oradaki vergisizlik ortamı ve diğer şartlar itibariyle sağlanan imkanlar, yıllardan beri bölgenin gelişimini çok hızlandırdı. Bunda şu da var; yabancı sermaye için çok önemli olan bir konu, güvenilirlik ortamı. Yani mevzuatın sürekliliği anlamında bir güvenilirlik ortamının oluşması çok önemli. Biz sadece serbest bölgeyiz ama, yabancı sermaye, ülke olarak bakıyor. Bizim ülkede geçmişte çok değişken mevzuat uygulamaları vardı. Sermaye zaten çok ürkek, bu anlamda çok arzu edilen gibi olamadık ama yine de biz bölge olarak şu kapasiteyle bu alanda 2.7 milyar dolara kadar işlemleri çıkardık ve 7 bin 500'lere varan bir istihdam oluşturduk. Bu çok güzel bir rakam. Bu bölgenin bu alanda yapabileceği en yüksek rakamları hemen hemen gerçekleştirdik ama, o yasa değişikliği maalesef bizi olumsuz etkiledi. Şimdi ticari olarak baktığımızda Dubai Serbest Bölgesi bizim en yakın rakibimizdir." 

2007 yılı ticaret hacmini 2 milyar dolar civarında hedeflediklerine işaret eden Mum, eğer şu anki gelişim devam ettiği takdirde bu rakamın üzerine de çıkabileceklerini kaydetti. Türkiye'nin enerji olarak pahalı olduğunu, Suriye ve Mısır'da enerji için çok cazip rakamlar belirtildiğini söyleyen Mum, "Üretim olarak da Mısır serbest bölgeleri yatırım çekiyor. Çünkü orda işçi maliyetleri de bizden ucuz. Bu anlamda işçe maliyeti ve enerjide onlarla rekabet ortamına girmek zor görünüyor. Biz de çünkü ülke olarak enerji de pahalıyız dolayısıyla aynı pahalılık serbest bölgelere de yansıyor farklı bir kaynak olmadığı için. Türkiye'de ki serbest bölgelerin kullanılma amacına baktığımızda, biz Gümrük Birliği içerisinde olmamız sebebiyle burada yapılacak olan üretimlerin Avrupa ülkelerine yapılacak olan işlemler için daha avantajlı bir konum yaratabiliriz. İşçinin kalitesini ve ürün kalitesini ön plana çıkararak da avantajlı konuma gelebiliriz.Bunlarla beraber yapılabileceğimizin maksimumunu yapmak durumundayız. Zaten bunun için çaba gösteriliyor" şeklinde konuştu.

"LİMANIN İYİLEŞMESİ İŞLEM HACMİNİ ARTIRACAK" 

Edvar Mum, Mersin Limanı'nın özelleştirilmesiyle ilgili olarak da şunları söyledi: 

"Bizim yılda 12-13 bin konteynır limanla aramızda gidip geliyor. Bölgede işlem yapan firmalar, konteynırla göndermek istedikleri mallarını Mersin Limanı üzerinden gönderiyorlar. Çünkü konteynır gemileri oraya yanaşıyor. Orada hizmetlerin özelleşmesi sonrası süratli bir şekilde daha sağlıklı yapılması bölgedeki firmalara da daha olumlu yansıyacaktır. Dolayısıyla bölgenin de işlem hacmini olumlu yönde etkileyecektir. Mersin Limanı'nın iyileşmesi, mutlaka serbest bölgenin de ticaretini olumlu yönde etkileyecektir." 

Son düzenlemelerle beraber bölgenin daha verimli kullanılması amacıyla gerekli tüm görüşmeleri yaptıklarını ve bu konuda verilmesi gereken hizmetler varsa bunları da araştırdıklarının altını çizen Mum, "Son aşamada Mersin Serbest Bölgesi'nin kuzey batısında Köy Hizmetleri Müdürlüğü'ne ait bir alan vardı. Bu alanın da tahsisi yapılmıştı yeni yatırımcılar için. Bu alanın alt yapı çalışmaları yıl sonuna kadar tamamlanacak. Burası da sadece üretim faaliyetlerine yönelik tahsis yapılacak. Bu da bölgenin kapasitesini olumlu yönde arttıracaktır. Özellikle Mersin'in istihdama ihtiyacı yönüyle baktığımızda da nerden baksan 800-1000 kişi arasında ilave bir istihdam ortamı sağlanacak bu alanda. İhracata dayalı üretim yapan firmalar için de buradan tahsis yapılacağını da belirtmek istiyorum" diye konuştu.