14. yüzyılda İlhanlılar Dönemi'nde, Amasya'da Vali olarak görev yapan Anadolu Nazırı Şehzade Cumudar, Amasya Emiri İşbuğa Noyin, Amasya'da hükmetmiş Pervane Bey, eşi ve çocuklarına ait olduğu sanılan ve Amasya Müzesi'nde sergilenen mumyalar, kente gelen yerli ve yabancı turistlerin ilk önce uğradıkları yerlerin başında geliyor. 

7 bin 500 yıllık bir tarihi ve birçok medeniyete yaptığı ev sahipliğiyle Türkiye'de kültür turizminin önde gelen yerleşim yerlerinden olan ve dünyanın en iyi mumya koleksiyonuna sahip olan Amasya'da, 14 yüzyılda egemenliklerini sürdüren İlhanlılar Dönemi'nde, Moğollar tarafından zehirlenerek ya da boğularak öldürüldükleri zannedilen Amasya Valisi ya da Anadolu Nazırı olarak görev yaptığı bilinen Şehzade Cumudar, ailesi, eşi ve çocuklarına ait mumyalar, Mısır mumyalarının aksine iç organları çıkartılmadan mumyalanan ilk Türk ve Müslüman mumyalar olma özelliğini de taşıyor. Seyyah Evliya Çelebi'nin de bahsettiği mumyalar, Amasya Müzesi'nin kurulduğu 1925 yılından beri biliniyor. O yıllarda sergilenmek üzere müze deposuna konulan mumyalar, kentin ortasından geçen Yeşilırmak'ın taşması sonucu olumsuz yönde etkilenirken, Daha sonra Gökmedrese Camii'nin 1962 yılında müze olarak kullanılmaya başlanmasıyla birlikte burada sergilendi. Şu anda kullanılan Amasya Müzesi'nin 1976 yılında hizmete girmesiyle birlikte yeni müzenin bahçesinde bulunan Sultan Mesut Türbesi'de mumyalık olarak düzenlendi ve mumyalar burada sergilenmeye başladı. 

Amasya Müzesi'nin Hitit Uygarlığı'na ait en önemli eser olan Fırtına Tanrısı Teşup ve mumyalar ile önemli birer özelliğe sahip olduğunu ifade eden Amasya Valisi Celaleddin Lekesiz, "Amasya Müzesi bünyesinde barındırdığı gerek arkeoloji literatürüne geçen eserlerle gerekse Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait 40 bini aşkın eserle Türkiye'de seçkin ve zengin müzelerden birisidir. Diğer müzelerden önemli iki farklılığı vardır. Bu özellikler Türkiye'nin yurtdışı tanıtımında katkıda bulunulmasına yol açar. Bunlardan birtanesi Hitit Uygarlığı'na ait Fırtına Tanrısı Teşup Heykeli Amasya'da bulunamamakta ve paha biçilememektedir. Amasya Müzesinde Türkiye'deki diğer müzelerde bulunmayan 8 adet mumya vardır. Mumyalar, Moğol kökenli Müslümanlara aittir. İlhanlı Dönemi'ndeki Selçukluların son dönemlerine ait yöneticiler ve çocuklarına ait mumyalardır. Ziyaretçiler ençok dikkatini çeken husus, Türk ve İslam dünyasında mumyalama sanatının kullanılmasıdır. Mumyalar, Türkiye'nin tanıtımı açısından İslam dünyasında da mumyalama olayının olduğuna vurgu yapılarak Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yaptığı yayınlar aracılığıyla Türkiye'nin tanıtımına katkı sağlayabilir" dedi. 

Mumyalama sanatına, Osmanlı Devleti dönemindeki tahnit işlemlerine ve tahnit işlemlerinde kullanılan ilaçlara değinen Müze Araştırmacısı Muzaffer Doğanbaş, "Türkiye'de 7 adet müzede mumya bulunmaktadır. Bunun yanısıra Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait türbelerde mumya örnekleri var. Örneğin Elazığ Arap Baba Türbesi'nde, Kemah'taki Danişmenli türbelerinde ve Konya'daki Türbelerde bulunmaktadır. Türklere has bir mumyalama geleneği vardır. Türk mumyalarında Mısır mumyalarında olduğu gibi ketenleme yoktur. Türklerdeki mumyalama geleneği kendi içerisinde bir farklı gelenek çözümlemesi var. Örneği Rusya'daki mumyalara baktığımızda ameliyat işlemleri, iç organlarının çıkartılma teknikleri farklı, bunun çok teknik olarak mukayeseni yapmak için örneklerin biraraya gelmesi gerek. Türkiye'de mumyalama yapacak bir uzman yok, ama tıp fakültelerinde kadavraları ilaçlama teknikleri var. Mumyalamanın bir alt kademesi olarak düşünülebilir, cesedi muhafaza anlamında ama dolayısıyla mumyalama uzmanı yok. Mumyalama sanatında kullanılan ilaçlar 40 civarındadır. Özellikle Hacı Paşa'nın 1380 tarihli Şifa-ül Eksan isimli eserinde yazılıdır. Bunları halkın anlayabileceği şekilde söylersek yemeklerde kullanılan tuz mumyalama maddesidir, soğan bir mumyalama maddesidir. Bunların dışında birçok kimyevi medde vardı. Bugün mumyalama yapılmadığı içinde bu maddelerin isimleri konulmuş değildir. Tahnit yapan insanlar tıppı bilen insanlardı. Osmanlı'da kadrolu tahnit memurları vardı. Sultanlar veya şehzadeler öldüğü zaman onların mumyalanmasında bulunurlardı. Osmanlı sultanları içerisinde mumyalanmış sultanlar tabi ki var. Osman Gazi, Orhan Gazi, Yavuz Sultan Selim ve 2 Bayezid çıkartıldığında diğerlerinin tamamı nerdeyse mumyalanmıştır" diye konuştu. 

Amasya Müzesi'nde sergilenen mumyaların nasıl öldürüldükleri konusunda fikir yürüten Amasya Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü ve Araştırmacı Yazar Hüseyin Menç, "Anadolu'da hakimiyet kurmuş olan İlhanlılar döneminde Amasya Emiri olan Cumudar, cariyeleri ve çocuklarına ait mumyalardır. Moğolların Anadolu'yu istila etmesi ile birlikte Amasya'daki Anadolu Nazırı ve tüm ailesi katledilmişlerdir. Cesetler üzerinde kesici alet yada kılıç ile öldürüldüklerine dair bir iz yoktur. Büyük bir ihtimalle Vali ve ailesi boğularak öldürüldüler. Buradaki ilginçlik Cumudar ve ailesinin iç organları çıkartılmadan mumyalanmışlar" açıklamasında bulundu.