Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe, Samsun ve Sinop'ta bulunan zehirli atık varillerinin, uluslararası taşımacılık standartları dahilinde Türkiye'den sevk edileceğini bildirdi. Pepe, “Cumartesi günü bu variller yüklenmeye başlanacak, hazırlanacak ve de öyle zannediyorum ki, 1 hafta 10 gün içinde, bilemedin Ekim ayı sonuna kadar bu variller Türkiye'den gitmiş olacak” dedi.

Bakan Pepe, bakanlıkta düzenlediği basın toplantısında, Samsun ve Sinop'taki zehirli atık varilleriyle ilgili olarak yıllardan bu yana binlerce yazı yazıldığını ve haber yapıldığını anımsattı.

2003 yılında varillerin bulunduğu depoları yerinde incelemek için bölgeye gittiklerini anlatan Pepe, varillerin bir kısmının deforme olduğunu gördüklerini, bir kısmının da içindeki atıkların menşeyinin belli olmadığının belirlendiğini söyledi. Pepe, zehirli atık varillerinin hikayesinin 1988'de başladığını, varillerin aynı yılın Ağustos ayı başında Samsun ve Sinop kıyılarına vurmaya başladığını anımsattı.

Varillerin, Samsun'daki Alaçam mevki ve Sinop'un yerleşim alanı dışında depolandığını vurgulayan Pepe, konuyu uluslararası platformda birçok kez müzakere ettiklerini söyledi. Pepe, ilk olarak İtalya'daki Berlusconi hükümetinin Çevre Bakanı ile 2003 yılında görüştüklerini, zaman zaman da yurt dışında aynı bakanla bir araya geldiklerini anlattı. 

İtalyan Bakan ile varillerin İtalyan menşeli olduğu ve dolayısıyla İtalya'ya götürülmesiyle ilgili tespitlerde bulunduklarını ifade eden Pepe, “O zaman bize, 'Bunları Türkiye'de bertaraf edelim. Biz size bir bertaraf tesisi kuralım. Hem de böyle bir tesis kazanmış olursunuz' dedi. Bunu o zaman kabul etmemiz mümkün değildi. Çünkü, Türkiye'nin gelişmiş ülkelerin çöplerinin biriktirildiği bir ülke haline gelmesini istemiyorduk” diye konuştu.

“İTALYA TARAFI İPE UN SERDİ”

Pepe, bu işin sonradan İtalyan Bakan ile görüşülerek çözülemeyeceğini anladıklarını belirterek, “Anladık ki, İtalyan tarafı bu işte zamana oynuyor ve ipe un seriyor” dedi. Zehirli atık varil sorununun çözülmesi için iki tarafın katılımıyla bir heyet oluşturduklarını anlatan Pepe, İtalyan Bakan'ın heyet başkanına, “Biz bu işi sizin bakanla hallettik” demesi üzerine girişimlerin yarıda kaldığını ifade etti. Pepe, “Ama biz bu işin peşini bırakamazdık. Çünkü Türkiye, AB sürecinde insanına ve çevresine daha çok önem vermelidir. Sadece kendimize değil, AB ülkelerine de bu konudaki kararlılığımızı göstermemiz gerekiyordu” diye konuştu.

390 ZEHİRLİ ATIK VARİLİ BULUNUYOR

Yaklaşık 390 zehirli atık varili bulunduğunu bildiren Pepe, varillerin üzerlerinde “tehlikeli, risk taşıyan” anlamına gelen “R” harfinin yer aldığına dikkati çekti.Pepe, varillerin bir kısmının tam menşeyini belirlediklerini söyledi.

Türkiye'nin zehirli atıklarla ilgili 1989 yılında Basel Sözleşmesi'ni imzaladığını, 1994 yılında da sözleşmeyi TBMM'de kabul ettiğini anımsatan Pepe, sözleşmenin kabulünün ardından tehlikeli atıkların taşınmasıyla ilgili kontrol yönetmeliği yayınladığını ifade etti. Pepe, bazı ülkelerin ve bazı uluslararası atık ticareti yapan kuruluşların uluslararası hukuktan doğan boşluğu nasıl istismar ettiklerini ve kullandıklarını bildiklerini söyledi.

Bazı komşu ülkelerin, tehlikeli atıkları kendi ülkelerinde hiçbir çevre kuralını dikkate almadan depoladıklarını anlatan Pepe, şöyle devam etti:

“Biz bu belayı başımızdan savmak istiyoruz. Bu beladan ve benzer sıkıntılardan Türkiye'nin kararlılığını göstererek kurtulması lazım ve bundan sonra böyle bir şeye girişeceklere de buradan güçlü bir mesaj vermek istiyoruz. Biz işin, arkasını 10 sene de olsa takip edip, önünde sonunda mutlaka neticeye varacağımızı, buna kararlı olduğumuzu herkesin bilmesini istiyoruz.

Varillerin, Türkiye dışına gönderilip yurt dışında bertarafıyla ilgili olarak gerekli görüşmeler yapıldı. Görüşmelerin ardından hangi şartlarda, hangi standartlarda, elbette ki, bunlar uluslararası standartlar olacak, yani bunların nasıl ambalajlanacağı, nasıl taşınacağı, ne şekilde bertaraf edileceği uluslararası anlaşmalar doğrultusunda herkesin uyması gereken kuralları içeriyor. Kurallara uyacak şekilde Cumartesi günü varillerin tümü, uluslarararası standartlarda sevk edilecek halde yeniden ambalajlanacak. Ambalajlandıktan sonra etiketlenecek, içindeki muhteva yazılacak daha sonra paketlenecek. Variller, uluslararası taşımacılık standartları dahilinde Türkiye'den sevk edilecek.”

FİNANSMAN ÇİMENTO MÜSTAHSİLLERİNDEN

Türkiye'deki sivil toplum kuruluşları, vatandaşlar ve muhtarlara konuyla ilgili duyarlılıkları için teşekkür eden Pepe, “Cumartesi günü inşallah bu variller yüklenmeye başlanacak, hazırlanacak ve de öyle zannediyorum ki, 1 hafta 10 gün içinde, bilemedin ay sonuna kadar bu variller Türkiye'den gitmiş olacak” diye konuştu.

“BERTARAFA İLİŞKİN BELGELERİ KAMUOYUNA SUNACAĞIM”

Pepe, Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği ile imzaladıkları protokol gereği varillerin taşınmasına ilişkin finansmanın, birlik tarafından karşılanacağını söyledi. Atıkların AB ülkelerinde bertaraf edileceğini vurgulayan Pepe, varilleri bertaraf edecek firmanın 4-5 fabrikası bulunduğunu, variller bertaraf edildikten sonra kamuoyuna, konunun tamamlandığına dair belge ve bilgileri ayrıca takdim edeceğini bildirdi.

Varillerin bugüne kadar tutulduğu depoların ve çevresinin de rehabilite edileceğini anlatan Pepe, “Oradaki, varillerin içerisinden sızan atıklardan kirlenmiş olan toprak da mutlaka bertaraf edilecektir. Bunu kamuoyunun bilmesini arzu ediyorum.”

SORULAR

Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Pepe, bir gazetecinin varillerin büyük bölümünün İtalyan menşeyli olduğunu hatırlatarak, “Neden bertaraf bedellerinin Türkiye tarafından karşılandığının” sorması üzerine, “Uluslararası hukuktaki saat, Türkiye'deki gibi hızlı işlemiyor” dedi.

İtalya'ya bir yaptırım uygulanması için çalışma yapılıp yapılmadığının sorulması üzerine Pepe, “Ülkeler arasındaki bu ilişkilerin, bu süreçlerin hiç de kolay olmadığını, çok ciddi zaman aldığını söylemek istiyorum” dedi.

Pepe, bir başka soru üzerine nakliye masraflarının 200-250 bin dolar civarında olacağını söyledi. Pepe, “Bertaraf edecek firmayla, nakliyesiyle ambalajıyla hepsi hesaplandı, ondan sonra bir mali portre çıktı. Daha sonra bunların tümü birlik ile kayıt altına alındı. Ambalaj, taşıma, bertaraf... Burada Türkiye'nin cebinden bir kuruş çıkmayacak” diye konuştu.

Pepe, İtalya, Fransa, Almanya, Belçika İngiltere ve Hollanda'da bertaraf tesisleri bulunduğunu söyledi.