Eskişehir Anadolu Üniversitesi (AÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlyas Şıklar, cari işlemler açığının, Türkiye ekonomisi için en büyük tehdidi oluşturduğunu söyledi.

Eskişehir Ticaret Odası (ETO) üyelerine yönelik düzenlenen bilgilendirme toplantısında konuşan Şıklar, Ağustos ve Eylül aylarında cari açıkta bir düşüş eğilimi beklendiğini, bu sene ilk defa bir artış eğilimi ortaya çıktığını belirtti.

Prof. Dr. İlyas Şıklar, "Ağustos ve eylül aylarında Türkiye cari işlemlere fazla verirdi, bu sene açık verdi. Tabi bunun mevsimlik bir takım sebepleri var. Turizm gelirlerinin yüksek olması sebebiyle de beklenenin biraz daha altında, daha da yüksek olabilirdi. Yıl sonuna ilişkin beklentimiz, gayri safi milli hasılamızın ülkede üretim değerinin yüzde 6'sı civarında bir cari işlemler açığı vereceğiz. Bu, bizim döviz ihtiyacımızı gösteriyor. Bunu kapatmak, finanse etmek durumundayız. Yüzde 6'lık, tehlike sınırının aşıldığını gösteriyor. Yani iktisatçılar olarak biz, IMF ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşların da genel kabul ettiği bir standart değerdir. Yüzde 5 tehlike işareti olarak kabul edilir, yüzde 6 tehlikenin kapıda olduğunu gösterir. Dolayısıyla cari işlemler dengesi açısından yüzde 6'lık bir sonuç, 2005 yılı için tehlikeli bir durumla karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. Türkiye'nin 2006 yılı için en büyük tehlikesi burada. Dolayısıyla cari işlemler açığında bir sıkıntımız var" dedi.

Kamu kesiminin gelir-gider dengesi hususunda 2001 yılından bu tarafa çok ciddi tedbirler uygulandığını kaydeden Şıklar, "Meşhur faiz dışı fazla, yani bütçedeki faiz ödemelerini bir tarafa bırakıyorsunuz, devletin gelir ve giderlerini karşılaştırıyorsunuz. Türkiye, 4 yıldan bu yana faiz dışındaki gelirleri giderlerinden fazla. Bu çok ciddi bir fazla. Gayri safi milli hasılasının yüzde 6.5'i kadar fazla veriyor. Yani devlet, gelirinden daha az harcıyor. Burada elde ettiği fazlalığı da, daha önce yaptığı borcun ödenmesinde kullanıyor. Böylece borç stokunu, borçlanma gereksinimini azaltmaya çalışıyor. Bu da faizler üzerinde aşağıya doğru bir baskı oluşturuyor. En önemli kamu kesimi göstergelerinden birisi, faiz dışı fazla. Türkiye, bu konuda gelir ve giderleri açısından bütçede faiz dışına baktığımızda, bu mali disipline yüzde 100 uyuyor. Hatta biraz gereğinden fazlaca uyuyor. Örneğin, 2005 yılı için hedeflenen yüzde 6.5'lik faiz dışı fazlanın, yüzde 99.9'u Ekim ayında gerçekleştirilmiş vaziyette. Yani Türkiye Cumhuriyeti, hedefe daha Ekim ayında ulaştı. Türkiye, eğer bu kamu borç stoku yüksekse, öyle olduğunu biliyoruz, dolayısıyla bu mali disipline devam etmek zorunda. 2006'da bu da bir tehdit" diye konuştu.

Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi İlyas Şıklar, reel faizin yüksekliği konusunda da önemli adımlar atıldığını ifade ederek, şunları söyledi:

"Türkiye faizleri ciddi biçimde aşağıya indiriyor, nitekim yine Hazine daha düşük faizle borçlanmaya çalışıyor. Dolayısıyla faizlerde aşağıya doğru bir seyir izliyoruz. Faizlerin düşmesinin ciddi riskleri var. Türkiye açısından faizler yükselirse risk oluşturuyor. 2005 yılını büyük olasılıkla yüzde 13 civarında bir faiz düzeyiyle kapatacağımızı tahmin ediyoruz. 2006'da ne olacak? Bu, tamamen Merkez Bankası'nın izleyeceği politikalara bağlıdır. Türkiye'nin tüm bu maliyetlere, bedellere katlanmasının en önemli sebebi, enflasyonu düşürmek. 35 yıldan beri hep çift haneli enflasyonla yaşadık. Türkiye ilk kez bu yıl, tek haneli enflasyon görecek. Hedeflenen yüzde 8. 2005 yılı enflasyonunun hedefin de altında gerçekleşeceğini bekliyoruz. Yüzde 7.5 civarında bir enflasyonla yılın kapanacağını tahmin ediyoruz. Piyasalarda, 2006 yılında acaba bu kadar enflasyonla mücadele etmek gerekli mi tartışmaları başladı. Bence gerekli. Ama enflasyonu bu düzeye indirebilmek için bir takım parametrelerin gerçekleşmesi gerekiyor."

Türk lirasında aşırı değerlenme olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Şıklar, "Reel kur endeksinde Türk lirası 163 civarında bir değerde görünüyor. Bu değerin 100 olması gerekiyor. Türk lirasında aşırı bir değerlenme var. 2006 yılında döviz kurunda yeni bir düzenleme yapılabilir. TL şu an, 1994 ve 2000 yılı kur değerinden daha değerli durumda. Türkiye'nin cari açığını finanse edebilmesi için kurda düzeltme bekleniyor" açıklamasını yaptı.

2005 yılının değerlendirildiği, 2006 senesinin ticari açıdan nasıl geçeceğine ilişkin öngörülerin ele alındığı toplantıya, Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özcan Dağdemir ve İş Bankası Porsuk Şube Müdürü Remzi Büyüksungur da konuşmacı olarak katıldı.

Yayın Tarihi : 29 Kasım 2005 Salı 12:06:42