Isparta’da Gelendost ve Yalvaç’ı da içine alan Eğirdir Gölü havzası, Türkiye’nin ‘Meyve Üretim Üssü’ olarak bilinir. Kiraz ve vişnede hasat mevsimi ama üretici yorgun ve yüzü gülmüyor. Yağmur az yağdığı için üründe kalite zayıf ve fiyat da düşük.
Elma bahçelerinde ise başka bir hareketlilik var. 35-40 yıllardır ürün veren yaşlı elma bahçeleri de bir bir sökülüyor. Bölgeye uyumlu ve pazarı daha geniş olan ‘Bodur elma’ ağacları gelecek bir kaç yıl içinde tüm Eğirdir havzasını kaplayacak.
Kiraz ve vişne mevsimi nedeniyle hemen her bahçenin önüne küçük tezgah kurulmuş. Otomobiliyle seyahat edenler burada durup ağacından yeni toplanmış taptaze kiraz alabiliyorlar. Sarı İdris kasabasında bir kiraz bahçesindeyiz. Osman Türkoğlu (37) ve eşi Kezban bir yandan bakım, sulama işlerini yapıyor bir yandan da yol kenarındaki küçük bir tezgahta kilogramı 2.5 YTL’ye kiraz satıyor.
“Biraz elma biraz da kiraz var. Ailecek bunlarla uğraşıp, çalışıyoruz” dedi Osman Türkoğlu ve devam etti: “Yağmur olmadı, toprak suya hasret. Su sıkıntımız yok ama yağmur yağmazsa toprak beslenmez ki. Kirazın da vişnenin de tadı tuzu yok. Elma zaten bitmişti. Neredeyse benim yaşımdaydı ağaçlar, söktük yeniden diktik.”
YAŞLLAR KAHVESİ
Gelendost İlçesi’nde 17 Eylül Parkı’nın karşısındaki İhtiyarlar Kahvehanesi’nin önü kalabalıktı. Yaşları 60 ila 80 arasında değişen Musa Başaran, Mevlüt Demirel, Mehmet Cengiz, Hasan Ayyıldız ve Aykut Akbulut sandalye gösterip ‘buyur’ ettiler. Elma’yı sordum, “Sorma sorma hiç. Bu yıl iyi gibi ama üç yıldır zarar ettirdi. Eski borçları ödemiyor bile. 38 yıllık elma bahçelerini kökleyip söktük. Yeniliyoruz bodur elmayla” diye karşılık verdiler.
Sohbetin orta yerinde kahvehaneci kapıdan seslendi; “Kumpirler çay söylesenize arkadaşlara.” Kendilerine közde pişirilmiş patates anlamına gelen ‘kumpir’ diye seslenilmesine gülüştüler; “Getir getir. Memleket meselesi konuşuyoruz burada, çay mı gelir insanın aklına” diye de karşılık verdiler.
Mehmet Cengiz, “Elmanın mesaisi fazladır. Budaması, sulaması, kasası, işçisi, soğuk hava depolaması. Yani senin anlıyacağın ekmek yedirmiyor doğru düzgün” diye seslendi. Süleyman Akbulut araya girdi; “3 senelik borç birikti duruyor, ödeyemedik. Akşamları kahveye bile çıkamaz olduk.”
“OY’UM DEMOKRASİYE”
Hasan Ayyıldız, konuyu seçime getirdi; “Verdiğimiz oyu geri istiyoruz arkdaş. Bunları yaz yazcaksan” dedi. Sonra Mehmet Cengiz’e döndü, “Anlat traktörü nasıl unutmuş komşu köylü” dedi. Cengiz de anlattı: “Yakaköy’den bir arkadaşımız. Elmalarını verdiği soğuk hava deposuna gitmiş. Para lazım olmuş, kalan elmaları satmak istemiş, hesap gördürmüş. Bir de ne görsün 60 lira borçlu çıkmasın mı. Elde ne elma kalmış ne de para. Ne yapacağını bilemez halde çıkmış dışarıya, yürüye yürüye dalgın vaziyette eve kadar gitmiş. Sonra farkına varmış traktörle gittiğini ama dalgınlıktan traktörsüz döndüğünü.”
Ayyıldız tekrar araya girdi, “Yani senin anlıyacağın arkadaş, bizim bu bölgemiz siyasetten de hükümetten de memnun değil. İki çocuk var, 33 ve 34 yaşlarında, işsizler” diye konuştu. Kime nereye oy vereceklerini henüz karar vermemişler, “Adaylar önemli. Hele bi tanıyalım bakalım. Dışardan aday gelmiş” dediler. Kimisi, “Özüm CHP ama oyum demokrasiye” derken, kimisi de “Demokrat’a devam” dedi. Bir diğeri “Erkan’a (Mumcu) kızıyoruz ama bizim çocuk” diye işaret etti.
AŞ DEĞİL İŞ LAZIM
17 Eylül Parkı adını Geneldost’un kurtuluş gününden alıyormuş. Park bu küçük ilçenin merkezi durumunda. Birkaç çınar ağacı gölge yapıyor. Düzenleme çalışmalarını gösterdi Ayyıldız ve eleştirdi; “Her gelen burayı oynar düzenleme yapar aklınca. Şimdiki sırf seçim için yapılıyor. Belli bir kesime kıyak olsun diye.”
“Bak aşevi açıyorlar. Fakir fukara karnını doyursun diyeymiş. Yahu arkadaş neden aşevi, iş kapısı açılmalı aslında. Millet çalışıp kendi aşını yapar. Fakir vatandaşa aş yerine aş’ını kazanacak iş vermeleri gerek” diye çıkıştı Hasan Ayyıldız. Mevlüt Demirel ekledi: “Vatandaşı yalakalığa alıştırıyorlar, tembelleştiriyorlar.”