Ahmet Bilgin Turnalı Bey’e yanıtım.

Önceki yazımda da değindiğim gibi Sayın Turnalı’nın, uyarıları yanlış ve yersiz şeyler değil elbette. Ve bunlardan alınganlık duymak veya komplekse kapılmak gibi endişem de olamaz. Çünkü sanıyorum kendileri bu alanda akademisyen birisi. Bir bilim adamı. Alanına gösterdiği hassasiyet de ayrıca taktire değer.

Benim ise bilim adamlığı veya tarihçilik gibi bir iddiam hiçbir zaman için olmadı. Ben ne bir tarihçi, ne de bir bilim adamı değilim. Ama ben Türkiye’de tarihin hiç sevilmediğini, mevcut sunumuyla, sevimsizliğini ve sevilmesinin de mümkün olmadığını en iyi bildiğini iddia eden birisiyim.

Çünkü ilkokul 4. Sınıf çocuğundan ortaokul, lise ve dershanelerde on binlerce gence 35 sene tarih dersi verdim. İşin bu yönü söz konusu olduğunda, tarih bilimi yapan tarihçi kadar, kendimi yetkili kabul ederim. Yani aslında bilim adamı tarih bilimini, araştırmış incelemiş ve ortaya koymuş ama onun sonrası yok. Sonrasını devlet politikaları, eğitim politikaları belirliyor. Ve bu politikalar da, Tarih bilimini hamasete gübre amaçlı ezber bilgiler haline getirildiğinden, halk açısından hiçbir değer taşımıyor.

İşte bu yüzden onların kütüphane raflarında unutulmuş emeklerini, ben halka taşımaya çalışırken, yaptığım terminoloji hatalarına onlar gülüp geçebilirler. Oysa tarihçiler için tarih üreterek, üretimleri halka ulaşamadığı için ellerinde kalan, depolarda çürüyen bu insanlara ben gülüp geçmem gerekirken, ben yine de, gerek bilime gerekse emeğe olan saygımdan dolayı gülüp geçmiyorum. Aksine üzülüyorum. Üretimlerini gerçek tüketici kitlesi olan halka taşımaya çalışarak, emeklerini değerlendirmeye çalışıyorum.

esin turnalı IP: 212.xxx Tarih : 13.01.2014 21:19:33
Nazmi beyin sunumunda birçok etimoloji hataları var. Sanırım kaynak olarak aldığı sadece popüler eserler. İpsos savaşı nerede oldu söylemiyor ayrıca. Bu konu ihtilaflıdır. Çay mı Şuhut mu Bolvadin mi? Herkes birşey söyler. Diadoka diye birşey söylenmemeli. Satrap ama terminolojide DIADOKH denmek gerekir. Ayrıca Apemea da değil Apameia olacak. Daha doğrusu Apameia Kybotos. Burası da günümüzdeki Dinar'dır. Vs...Vs... Okuyan uzmanlar güler geçer ama genç öğrencileri yanlış yollara sevketmeyin. Kaynaklarınızı iyi seçin lütfen. Yabancı diliniz var mı onuda bilemiyoruz... Ahmet Bilgin Turnalı. Eğitimci ve Araştırmacı Profesyonel Rehber.

Sayın Turnalı’nın yorumunda belirttiği her şey doğru ve yerindedir. Ama benim bunlara girmem olanaksızdır. Bu ayrıntılara girdiğim zaman bu bir tarih ansiklopedisi olur. Oysa benim okuyucuya verdiğim söz, Sagalassos tarihi üzerinden en kestirme biçimde bir tarih yolculuğudur. Buna göre zaten kendimi, okuyucuya başlangıçta verdiğim sözün dışına çıkmış ve konuyu çok dağıtmış olduğum düşüncesiyle sürekli suçlamaktayım. Her şeyi atmaya, azaltmaya çalışıyorum.

Örneğin yoruma söz konusu olan yazıda İpsos ve Apameia antlaşmalarında bırakın anlaşmalarda adı geçen yerleşimlerden söz etmeyi, anlaşma adlarının bile kafa karıştıracağı düşüncesiyle hiç anılmamasını dahi düşünmüştüm.

Bu yazının karalamalarına baktığım zaman şöyle yazmış olduğumu gördüm. Selevkos Nikator, MÖ 301 yılında kazandığı bir savaşla Pisidya bölgesine sahip olduysa da MÖ 188 yılında Roma’ya yenilerek, Anadolu topraklarını Bergama Krallığına bırakmak zorunda kalmıştır. İşte bu kadar. İçinde Apameia da, İpsos da yok.

Fakat sonradan olayların rakamlara boğulmasını da, içime sindiremeyip, hiç olmasa antlaşma adlarını yazmayı uygun görmüşüm. Çünkü ben burada okuyucuya ne yapılan savaşlar ve ne de bunların anlaşmalarını falan vermek istemiyorum.

Ne vermek istiyorum öyleyse? Tarihte gezinti alanı olarak seçtiğimiz Sagalassos ve Pisidya bölgesinin 300 yıllık Helenistik Dönemin yaklaşık yarısını Selevkosların, diğer yarısını da Bergama Krallığının yönetiminde geçirmiş olduğunu belirtmek istiyorum. Hepsi bu.

Bir akademisyen bu tür ayrıntılar yazılınca okuyucunun hafızasına kazınıp kalacağını zannedebilir. Ama ben bu bilimin öğreticisi olarak biliyorum ki, bizim tarih gezintimiz gibi çok genel bir alanda, ne kadar ayrıntıya girilirse, konunun tamamını kaybetme riski o kadar fazladır. Ayrıntı özel olaylarda fayda sağlar, ama genelde konuyu dağıtır.

Örneğin İskender’in Asya Seferini anlatırken ne denli genellemeler gerekiyorsa, İskender’in kişilik özellikleri söz konusu olunca da, o denli ayrıntı gerekli olabilir. Yani toparlamak gerekirse, tüm Anadolu Tarihini Sagalassos penceresinden mümkün olduğu kadar izlemek üzere yola çıktığımız bu yazı dizisinde, biz hala Pisidya’da isek, hala Sagalassos’a gelemediysek zaten ayrıntıda boğulmak üzereyiz demektir. Sayın Turnalı ben zaten bunun ezikliği içindeyken, ne İpsos’un yeri, ne de Dinar’ın eski adının Apameia olmasıyla ilgilenmediğim gibi, mümkün olursa da bunlara hiç girmemeye çalışıyorum.

Diadok sözcüğü için de, DIADOKH denilmesi gerektiğini yazmışsınız. Elbette doğrudur ve Diadok da zaten onun okunuşudur. Türkçe kaynaklarda da, genellikle okunuş biçimiyle kullanılmaktadır. Ve yine pek çok özel isim veya bilimsel terim Türkçeleştirilmiştir. Örneğin sosyoloji yerine sociology demiyoruz. İskender’e, Aleksandros demiyoruz. Aristo’ya Aristoteles demiyoruz. Bilim adamları öyle dese de, güncel basın, yayın ve halk dili benim kullanım alanımdır.

Bilimin kendine özgü bir dili olsa da, bu halka aynı biçimde yansıtılamaz ve yansıtılmamalıdır. Çünkü dünyada hiçbir halkın tamamı tarih bilimi tahsil etmemiştir. Bilgi halkın en kolay kavrayabileceği açıklık ve yalınlıkta olmalıdır. Güncel konuşma dilinde olmalıdır.

Bırakın bilimsel terimleri, özel isimlerin bile orijinalini yazmak yerine okunuşunun yazılması gerekir diye düşünüyorum. Çünkü siz tarih bilimi tahsil ettiniz diye, sıradan vatandaş sizi anlamak için tarih bilimi tahsil etmek zorunda değildir. Onun kısıtlı bilgilerine dayanarak kendinizi anlatamıyorsanız, hata sizdedir. Ya da bir öğretmen olarak ben başarısızlığın nedenini kendimde ararım.

Fakat hayret ve ibretle izlemekteyim ki, Türkiye’de tarihle uğraşan hiçbir kimse, ülkede tarihin talihsizliğinden kendilerini hiç sorumlu tutmamaktadır.

Sürecek…