Bir ülke nasıl gezilirse öğrenilir?

Gezmek her şeyden önce yürümektir. Araba ise gitmektir. Yani bir şehirden başka bir şehre gitmektir. Aynı şehir içinde yürünemeyecek kadar uzak mesafeler için de araba kullanılabilir. Ama şehirde ziyaret ettiğiniz her yere araba ile giderseniz, ziyaret ettiğiniz yerlerin hangi şehirde olduğu artık önemli değildir. Çünkü ziyaret ettiğiniz yerler, o şehirle bütünleşmemiş ve havada kalmıştır.

Novosibirsk’te bir park

Oysa bir ülkeyi, bir bölgeyi veya bir şehri tanımak için, şehirlerarasında tren veya otobüsle yolculuk ederek kırsalını iyi gözlemek ve incelemek gerekir.

Şehre varınca da orada ana caddesinden, arka sokaklarına kadar yürümek, yapıları, imarı ve insanları gözlemek, insanların gözlerinde yaşama sevincini veya kederi, umudu veya umutsuzluğu, sevinci veya yılgınlığı, güveni rahatlığı veya güvensizliği anlamaya çalışmak gerekir.

Kırsalına çıkmak, köylerde dolaşmak ve mümkünse piknik yerlerinde, tarlasında, bahçesinde izlemek gerekir. Okul programlarından ibadethanelerine, ticarethanelerine dek, gelişmelerini ve bunların yaşama etkilerini araştırıp soruşturmak gerekir.

Romanya kırsalından

Lüks alışveriş merkezlerinden başka, yerel pazarları, mahalle bakkalları, sokak satıcılarını da görmek gerekir. Örneğin Rusya’da dil konusunda sıkıştığınız anda, nerede bir Türk bulacağınızı bilmek için, yaptığı işlerle bir ilişki kurabilmek gerekir ki: taksiciler, sokak satıcısı ve dönerciler genellikle Türk veya Tacik’tir.

Tur şirketinin hazırladığı beş yıldızlı otelden başka üçüncü sınıf otellerinde, misafirhanelerinde, çadırlı kamp yerlerinde, hatta bazen konuk olarak evlerinde o ülkenin insanlarıyla beraber, hatta bazen aynı odada üç beş kişi kalmak, sohbetlerine katılmak gerekir.

Sydney’de bir aileler toplantısı

Bir turistin, o ülke veya şehrin insanları ne yiyor, ne içiyor, lokantası, büfesi, sokak satıcıları ve evlerinde yedikleri şeyler hakkında bilgi sahibi olmadan, yalnızca lüks otellerin genelde dünya standartlarında, gelen müşterinin damak tadına göre hazırlanan yemeklerine bakarak bir fikir sahibi olması olanaksızdır.

Buralarda gelen turisti tatmin amacıyla konulan birkaç yerel yemek dahi, göstermelik olup gerçek bir fikir veremez. Gerçekten yerel yemekleri görmek ve yemek istiyorsanız, onu beş yıldızlı otellerde değil, yerel mekânlarında bulabilirsiniz.

Çelyabinsk’te (vakzal) tren istasyonu

Bir yer veya şehri gezmek, orayı yaşamaktır. Yaşamadan üç gün veya beş gün de gezseniz orası hakkında doğru bir fikir sahibi olamazsınız. Ama şehri yürüyerek gezer, kahvesinde, parkında, restoranında, otelinde, bakkalında pazarında o ülke insanlarıyla birlikte yaşarsanız bazen bir gün bile şehri tanımanıza yeterli olacaktır.

Ama bu çok ama çok zor ve bazen de çok riskli bir iştir. Özellikle de Türk Cumhuriyetleri gibi henüz devlet aşamasına ulaşamamış ülkelerde tek başınıza geziyorsanız risk daha da büyüktür. Ama bir yeri gerçek yüzüyle tanımanın başka yolu da yoktur sanıyorum. Aslında yanınızda bir arkadaşınız olsa, zorluk yine aynıdır ama risk çok azalır.

İrkutsk’ta Özbek bir sokak satıcısı ve ruple olarak fiyatlar (Bir lira 15 Ruple)

Çünkü devletin olmadığı mafyanın egemen olduğu, polis devletlerinde, tek başına bir yabancı, özellikle de benim gibi, bir de yaşlıysa, kolay hedef olarak görülmektedir. İki kişi olunca aslında hiçbir güç farkı olmasa bile psikolojik olarak birbirlerine güven vermesi kadar, saldırganı da caydırmaktadır.

Ama ben, gezi masraflarını da kabul ettiğim halde, günde 12 saat gezecek ve bu 12 saatlik gezi süresince en az 6-7 saat yürüyecek, bulduğu yerde yatıp bulduğunu yiyerek geçinecek, kırk elli saatlik tren ve otobüs yolculuklarına dayanabilecek bir arkadaş bulamadım. Gepegenç insanlar dahi, günde 2-3 saatten fazla yürümeyi, belli bir standardın altındaki konaklama tesisinde kalmayı ve düzensiz bir beslenmeyi kabul edemedikleri için geziye tek başıma çıkmak zorunda kaldım.

Tuva’nın Başkenti Kızıl’da Otogar tuvaleti

Bu gezi ile ilgili yazıların tamamı, çok uzun bir zaman alacağı için, şimdilik sadece kısa bir tanıtımla yetineceğim. Önce Avustralya gezisi hakkında bir yazı ile kısaca bilgi verdikten sonra, maceralı Avrasya gezimden de birkaç yazıyla kısaca söz etmek istiyorum. Daha doğrusu Avrasya ve Türk dünyası hakkında yanlış bilinen, ezber bozan durum ve özellikleri, birkaç yazıyla dile getirmek ve sizlerle paylaşmak istiyorum.