Cumhuriyetin Değişmez Nitelikleri Değişmelidir (4)

4-MİLLETE GÜVENMEYEN CUMHURİYET TAKİYEDİR.

1982 Anayasasında ulusal irade, dışarıya karşı ayıp olmasın diye, anayasanın her yerine serpiştirilmesine ve sanki gerçekten varmış gibi göz boyamaya çalışılmasına rağmen, dikkatle incelendiğinde, egemenliğin kayıtsız şartsız yürütmeye ait olduğu açıkça ortaya çıkmaktadır.

Bunun da anlamı yönetenler güvenilir, yönetilenler güvenilmez demektir. Yani milli iradeyi ulus yönetimine egemen kılmak: devleti, milleti ve memleketi tehlikeye atmaktır. Bu yüzden, anayasamızda olduğu gibi, milli iradeyi yönetime egemenmiş gibi göstererek vaziyeti idare etmek, yönetimi büyüklerimize bırakmak gerekir. Fakat “Büyüklerimiz de 85 senede ülkeyi ne hale getirmiştir” diye bir soru da istenmemektedir. Çünkü yanıt ortadadır. Onun da sorumlusu millettir. Cahil halkla daha fazlası olmamaktadır. Ve daha yüzlerce bahane vardır.

Devleti eline geçiren herkes, millet kavramını tapılası yüceltirken, Türk halkına hep tepeden bakmış ve hiçbir zaman için gerçek anlamda bir güven duymamıştır. Ülkede tüm sorunların kaynağı ya da her şeyin bir soruna dönüştürülmesinde eğitilmiş insanlarımızın ve politikacılarımızın çıkar kaygıları yattığı halde, sorumluluk hep halkın cehaletine bağlanmış, halkın iyiyi kötüden ayıramayacağı varsayımından hareket edilmiştir. Atatürk’ün, “Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir” sözü, TBMM’nin duvarlarında bir aksesuar olarak kalmış, milli irade zayıflatıla zayıflatıla, yürütmenin emrine verilmiştir.

En önemlisi de buradaki yürütme, parlamentoya dayalı bir yürütme olmayıp, işin partiye parlamentoya dayalı tarafı tamamen budanarak iğdiş edilmiş ve yürütme: bazı alanlarda başkanlık sistemini de aşan olağanüstü yetkilerle donatılmış bir cumhurbaşkanı ile askeri bürokrasinin gölgesinde kalmıştır.

Oysa Atatürk dönemindeki anayasalarda ulus egemenliğinin, yani parlamentonun üstünde hiçbir kuvvet yoktur. Cumhurbaşkanlığı makamı temsili yetkileri olan sembolik bir makamdır. Ve ayrıca yürütme de parlamentonun içinden ve halkın seçtiği insanlardan oluşmakta ve yürütme yetkisini, seçilmemiş veya TBMM dışından hiçbir kimseyle paylaşmamaktadır. Asker ise, siyasetin ve yürütmenin tamamen dışında kalmaktadır.

Oysa 1961 Anayasası ile getirilen, görev ve uzmanlık alanıyla ilgili görüş ve önerileri belirterek bakanlar kuruluna yardımcı olması istenen Milli Güvenlik Kurulu; 1982 Anayasasıyla yürütmeye ortak olmuş, “Kurul: devletin milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili kararların alınması ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Bakanlar Kuruluna bildirir… Ve bu kararlar Bakanlar Kurulu tarafından öncelikle ele alınır. “ şekline gelmiştir.

Milli güvenlik kurulunun oluşumu ve çalışma tarzı bakımından da parlamento devre dışı kalmıştır. “Milli güvenlik kurulu, Cumhurbaşkanlığının başkanlığında, başbakan, Genel Kurmay Başkanı, kurul üyesi bakanlar ve kuvvet komutanlarından oluşur. Gündemi başbakan ve genel Kurmay Başkanın teklifleriyle, Cumhurbaşkanı tarafından hazırlanır” denilmektedir.

Görüldüğü gibi oluşumundan çalışma biçimine dek, parlamento kökenli, yani halkın temsilcisi üyeler hem arka planda kalmakta ve hem de sayıca 5-4 geride kalmaktadır. Buna parlamento dışından bir cumhurbaşkanı da eklenirse durum 6 ya 4 olmaktadır. Ve kurulda, sadece güvenlik konuları değil, ülke yönetimiyle ilgili tüm iç ve dış gelişmeler görüşülebilmekte ve kurul yürütme erkinde, ülke yönetiminin tepe noktasını oluşturmaktadır.

Taha Parla, Türkiye’de Anayasalar adlı kitabında bu durumu şöyle açıklamaktadır. “Anayasal karar mekanizmaları işletilmek istenirse, 1982 Anayasası’nın, askeri darbelere ve darbe anayasalarına gerek bırakmayacak sürekli, örtülü askeri müdahaleye tam bir yasallık sağladığını söylemek, abartma olmaz sanırım. 1982’den bu yana pek fazla kullanılmamış olan bu yetki rezervlerinin ne zaman kimler tarafından tam kullanılacağı ya da ne zaman kimlere kullandırılacağı önemli bir sorudur. Aktif bir cumhurbaşkanının veya askeri bürokrasi tarafından yönlendirilecek uysal bir cumhurbaşkanının denetimsiz iktidarına olanak sağlayan bir belgedir. Askeri bürokrasinin arkasında bulunduğu böylesi bir yürütme üstünlüğü sisteminde hak ve özgürlüklerin kısıtlanmasının sınırı ise yok gibidir.” demektedir.

Her ne kadar 2001 yılında yapılan anayasa değişiklikleriyle MGK’na başbakan yardımcılarıyla Adalet bakanı da üye yapılarak, oy dengesi sivil kanada geçtiyse de, askeri bürokrasiyi oyla sınırlamak her zaman olanaklı değildir. Önemli olan, devletin diğer bürokrat kesimlerinden farklı olarak, askeri bürokrasinin yönetime doğrudan ortak edilmesi ve bunu kimsenin yüksek sesle telaffuz edememesidir. Çünkü birileri bundan dolayı rahatsızlığını belirttiğinde, doğrudan askere ve orduya karşı olmakla, dış mihrakların işbirlikçisi ve vatan haini olmakla suçlanmaktadır.

O zaman ben de bu milli irade karşıtı milliyetçilere soruyorum. Atatürk devlet hizmetine girdiği ilk yıllardan başlayarak, daha din ve devlet ayrılığını bile gündeme getirmeden önce, İttihat ve Terakki’nin 1909 Selanik Kongresinde, asker siyaset ayrılığını savunmadı mı? Bu yüzden İttihat ve Terakki kendisini, İstanbul’dan uzaklaştırmak amacıyla Sofya’ya göndermedi mi? Balkan Savaşlarındaki hezimet, Kafkas cephesindeki felaket, ordunun boğazına dek siyasete batmasının sonuçları değil miydi? Ve yine cumhuriyetin ilanından hemen sonra Atatürk’ün, milletvekili olan, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Kazım Karabekir gibi Paşaları: ya siyaset ya askerlik tercihine davet etmesini ve ölene dek, orduyu siyasetin dışında tutmasını nasıl değerlendiriyorlar?

Şimdi bunlara bakarak, Atatürk için de asker ve ordu düşmanı diyebilirler mi? Atatürk’e dış mihrakların işbirlikçisi ve hain diyebilir misiniz? Öyleyse Atatürk’ün bu çok doğru ve çok güzel ilkesini savunan insanları, nasıl hainlikle suçlayabiliyorsunuz? İnsanlar hem askerini ve ordusunu sevip, hem de askerin yönetime (siyasete) karışmamasını isteyemez mi? Bildiğim kadarıyla Türk milleti askerini çok sever, ama politikanın (yönetimin) dışında kalmasını ister.

Sağlıkçıların, eğitimcilerin, maliyecilerin ve benzer diğer bürokrasinin, seçilmişler gibi yönetime katılmasına karşı olmanız, bu kurumlara karşı olmak veya vatan hainliği olmuyor da, askeri bürokrasinin katılmasına karşı olmanız neden hainlik oluyor. Bence bunda akıl mantık yok; bunda bir göz boyama ve bir kurnazlık var. Çünkü cumhuriyet çok açık ve nettir. Devlette her kurum görevini yapar. Yönetim erki ise yalnızca halka aittir. Hiçbir kurum, halkın egemenlik haklarına ortak edilemez. Gerçek Atatürkçülük, gerçek yurt sevgisi ve gerçek milliyetçilik budur.

Şimdi tüm bu yazdıklarımızdan sonra ve yazamadığım daha pek çok anti demokratik veriyi içeren bu 1982 anayasasının, sivil ve ulusal iradeyi dikkate alan bir anayasa olduğu söylenebilir mi? Ve bu anayasaya dayalı bir cumhuriyet, gerçekten cumhuriyet olabilir mi? Gerçi dünyada mevcut cumhuriyetlerin çoğunun yalnızca adı cumhuriyettir. Ve aslında cumhuriyet kavramı ile uzaktan yakından bir ilgileri yoktur. Bir tespite göre, dünyada demokrasinin, yani halkın yönetimde gerçekten egemen olduğu 21 ülke saptanmış olup, bunların çoğunun adı cumhuriyet değildir. Meşrutiyet, krallık veya dükalıktır.

Açıkça söylemek gerekirse bizim cumhuriyetimizin de, gerçek bir cumhuriyetle fazla bir ilgisi yoktur. Ve ilginçtir; Atatürk’ten sonra, çok partili hayat, gizli oy, açık sayım, nispi temsil sistemi ve daha pek çok gelişme ile demokrasimizin de gelişerek, yirminci yüzyılın sonlarına gelmeden ( örneğin 1980’lerde) çağdaş bir cumhuriyete kavuşmayı hayal ederken, maalesef; bugün 1920’li yıllardaki ulusal egemenliği arıyoruz. Görüyoruz ki 1961 Anayasasıyla ulus egemenliğinden biraz vazgeçmişiz; 1982’de ise, hepten vazgeçmişiz. Ama hala yönetimin cumhuriyet olduğunu ve onun değişmez niteliklerinin değiştirilemeyeceğinin kavgasını yapıyoruz. Kaldı ki bunlar geriye dönük olarak, çok değişmiştir de zaten.

O zaman toplum neden ilerleyemiyor, neden hep yerimizde sayıyoruz diye yakınmaya hakkımız yoktur. Eğer bunlar değişmez ve ilk günkü biçimleriyle korunacak ilkelerse, o zaman bunlar orada bir aksesuar olarak kalsın ve yasalara karışmasın, ya da değişerek çağa uygun yeni ve insani tanımlara kavuşsun.

Değişmezliği savunarak ileri gitmek olanaksızdır. Bir yerde değişmezliği savunuyorsanız, o zaman da yerinizde saymaktan yakınmayacaksınız. Bu yüzden cumhuriyetin kendisi de dahil, tüm özellikleri, çağdaş değişimlere ve gelişmelere açık olmak zorundadır. Zamanla ve çağdaş sistemlerle yüzleşmesi gerekir. Değişmez ve kapalı sistemlerde insani değerler çıkarlarla yer değiştireceğinden, sistemden insan faktörü silinir. Ve artık cumhuriyet dediğiniz şey, aslında cumhuriyet değil takiyedir.