Dünya Birliğinin Oluşum Aşamaları (6)

DÜNYA BİRLİĞİ PARLEMENTOSU (YASAMA) 3

BİRLİK PARLEMENTOSU İÇİN LİKYA ÖRNEĞİ 1

Tarihte gerçek anlamda ilk birlik, M.Ö. ikinci bin ortalarında, Likyalıların oluşturduğu birliktir. Bu yüzden Büyük Fransız İhtilalinin fikirsel olarak hazırlayıcılarından Monteskiyö (Montesquieu), Likya birliğini antik dünyanın en mükemmel demokrasisi olarak nitelemektedir. “Kanunların Ruhu” adlı eserinde Likya birliğini, demokratik yapısı ve eşitlikçi yaklaşımlarıyla öteki Yunan demokrasilerinden ayrı tutmuştur.

Bilindiği gibi Likya, Güney Batı Anadolu’da Antalya ile Fethiye arasında kalan ve yer yer Dalaman ve Köyceğiz’e kadar uzanan Akdeniz kıyıları ile Teke yarımadasının kıyıya yakın bölümlerini kapsamaktadır. Derin denizlerle, ormanlık dik yamaçların kucaklaştığı, doğa harikası koyların vadilerinde ya da güvenlik amacıyla tepelerinde kurulan, irili ufaklı Likya Kentleri, birlik sonrasında bir uluslaşma aşamasına da girerek, farklı şehirlere rağmen ortak bir kültür yaratılmış, bunu yaşadıkları çağlar boyunca paylaşıp, geliştirip korumuşlardır.

Pers, Helen ve Roma dönemlerinde bile, Anadolu’nun diğer halkları eriyip giderken onlar ulusal karakterini korumayı başarmıştır.

Işık Ülkesi olarak da bilinen Likya’nın halkıyla ilgili olarak, çeşitli görüşler bulunmakla beraber, çoğunlukla Anadolu’nun yerli halklarından oldukları kabul edilmektedir. Likya, (Lykios) her ne kadar Helence olsa da, Hitit ve Mısır kaynaklarında bunların, Lukki, lukka veya Luvi olarak anılan Anadolu’nun en eski halklarından olduğu ileri sürülmektedir.

Yine bazı tarihi kaynaklarda, üst düzey sanatkâr olan Likyalı sanatçıların Antik Yunanistan’da usta olarak çalıştıkları ve zaman zaman Girit’ten Likya’ya göçlerin olduğu da bilinmektedir. Fakat Likya kentleri federal bir cumhuriyet oluşturduktan sonra, ortak bir kültür yaratarak, ulusal birliğe ulaşmıştır.

Bununla da yetinmeyerek, birlik fikrinin öncülüğünü ve gelişme bakımından liderliğini de üstlenmiştir. Çünkü Likya birliği öteki benzerleriyle karşılaştırılamayacak kadar ileri ve insanidir.

Örneğin Monteskiyö: Atina demokrasisinde, yalnızca Atinalı erkeklerin katılabildiğini, başkanın genellikle asker kökenli bir erkek olup ömür boyu görevde kaldığını, bu yüzden seçkinci bir demokrasi olduğunu ve bunun Likya demokrasisinin yanında çok sönük kaldığını belirtmektedir.

Monteskiyö'nün bu düşünceleri, 1770’li yılların, Kuzey Amerika’sındaki özgürlük rüzgârları üzerinde de etkili olmuştur. Amerika'da federatif bir sistemi benimseyen siyasetin önde gelen isimleri ve Amerikanın kurucularından sayılan, ilk maliye bakanı Alexander Hamilton ile Ceyms Medısın'ın (James Madison) Amerikan Anayasası'nın onaylanması için hazırladıkları "Federalist Yazılar" adlı makalelerinde; Likya Birliği'ne iki kez atıfta bulundukları saptanmıştır.

Bilindiği gibi ABD 1787 yılında anayasasını kabul ederek eyalet sistemine dayalı federal bir birlik oluşturmuştu. Federasyon öncesi, ırkçılık, kölelik ve iç savaşlarla sefilleri oynayan amerikan kolonileri, federasyondan sonra hızla ve sürekli gelişerek, dünyanın patronu olmuş ve hatta bir bakıma dünyayı kolonileştirerek kendine bağlamıştır.

Dünya Birliğinin olanaksızlığını, farklı ırk, dil, din, milliyet, kültür ve düşünce yapısındaki insanların bir araya getirilerek bir devlet kurulmasının imkânsız olduğunu hatta bu durumun, insanın tabiatına aykırı olduğunu savunanlar ABD’yi görmüyor mu?

ABD’de siyahı, beyazı, kızılderilisi, Sarı ırkı, Çin’i, Japon’u, Hintlisi, Avrupalısı, Afrikalısı, Amerikan yerlisi hep birlikte dünyanın en büyük devletini kurmuş ve dünyaya egemen olarak tüm dünya kaynaklarını büyük bir iştahla tüketmektedir.