Davos’un Ardından Siyasetçi, Diplomat, Monşer Tartışması!..

Türkiye’nin gündemi ışık hızında değişiyor. Günlük basına bakıyorum; artık Ergenekon soruşturması, gözaltına alınanlar, orada burada bulunan silahlar, cephaneler, liderlerin eften püften tartışmaları, gruplarda yapılan karşılıklı atışmalar, Kılıçdaroğlu’nun İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı adaylığı, Kadir Topbaş’ın Onunla televizyonlarda tartışmaktan kaçınması, vaka-ı adiyeden olmuş!..

Gündemimiz Davos’ta yaşananlar...

Öncelikle Davos toplantılarının ne olduğuna bakalım...

Davos’ta dünya ekonomik forumudur ve yıllardır yapılmaktadır.

Bu yılki toplantıya Türkiye Başbakanının yanı sıra İsrail Cumhurbaşkanı, Arap Birliği Genel Sekreteri ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri de katıldılar.

Öncelikle İsviçre’nin doğusunda Grabünden kantonunda bir kasaba olan Davos toplantıları pek çok kişinin sandığı gibi uluslararası siyası sorunlara çözüm üreten bir platform değildir. Burada daha çok uluslararası iş ve finans çevrelerinin üst düzey yöneticileri, akademisyenler, basın-yayın kuruluşları ve sivil toplum örgütlerinin üyeleri katılır; ülkelerin ticari ilişkileri dikkate alınır. Bundan ötürü de çeşitli ülkelerin sermaye piyasalarında söz sahibi olanların katıldıkları bir toplantıdır. Ancak bu yıl Davos toplantısı ekonomiden siyasete, daha doğrusu Filistin-İsrail savaşına kaydırıldı...

Amaç budur...

Dünya gündemini işgal eden son Davos toplantısında ağırlık İsrail’in Filistin saldırısına ve sivil halka yapılan acımasız saldıralar gündeme oturdu. Davos tartışmalarının ayrıntısına burada girmeyeceğim; olup bitenler zaten hepinizin malumu...

Davos toplantısını birkaç noktadan ele almakta yarar vardır. Bunun başında da paneli yöneten, Yahudi kökenli olduğu söylenen Washington Post yazarı David Ignatius’un nezaket kurallarını aşan tutumu geliyordu. Başbakan Tayip Erdoğan ile İsrail Cumhurbaşkanı Simon Peres ile karşılıklı sert tartışması krizin odak noktasıydı. Başkanın toplantıyı terk edişi krizin bir başka boyutuydu. Bunun ardından karşılıklı söylemler her iki taraf için seçim yatırımı mıydı?

ABD başta olmak üzere Avrupa Davos’ta patlak veren krizi nasıl değerlendirmişti?

Arap ülkelerinden söz etmeye hiç gerek yok; o ülkeleri yönetenlerin işleri tıkırında olmalı ki, sesleri bile çıkmadı. Suudi Arabistan basınının bu olaya hiç yer vermediği de biliniyor. Zaten veremezler onların elleri kolları ABD’ye bağlı... Yalnızca İran, Libya ve Lübnan’dan övgülü mesajlar Türkiye’ye geldi...

Öncelikle paneli yöneten Moderatör’ün Tayyib Erdoğan’a yaptığı elle müdahale son derece çirkindi. Aynı şekilde de haklı olarak Başbakandan karşılık gördü. Konuşmacılardan birine 12 dakika diğerine de 25 dakika söz hakkı tanıması da adil davranış değildi. Ancak bu tür panellerde taraflara eşit zaman ayrılması teamüldendir. Bazı özel durumlarda ise taraflardan birinin birkaç dakika fazla konuşması hoş görülür...

Başbakan ile İsrail Cumhurbaşkanı arasındaki tartışmanın benzerine uluslar arası arenada hemen hemen hiç rastlanmamıştır. Perez’in sesini yükselterek konuşması ne kadar yakışıksız ise sinirlerine hakim olamayan Başbakan’ın “Siz öldürmeyi çok iyi bilirsiniz” tepkisi de yanlıştı. Uluslararası düzeydeki toplantılarda bir başkanın diğer başkana katilsiniz gibisinden iması da şık değildir. Toplantıyı terk ederken, Perez’i alkışlayan izleyicilere “O çocukları öldürenleri alkışlamak da insanlık suçudur” deyişi de diplomatik kurallara uygun düşmedi.

Bu sözlerin Türkiye’ye getirisi mi, yoksa götürüsü mü olur bilemeyiz...

Gazze faciasına tepki göstermek ne denli doğru ise de bunun yolu yordamı böyle olmamalıydı...

Diplomasi de bu tür konuşmaları kabul etmez. Ancak toplantıyı öfkelenerek terk eden Başbakan’ın “Ben siyasetçiyim diplomat değilim” gibisinden sözleri çoğu kişi gibi beni de düşünmeye yöneltti.

Siyasetçi nedir?

Diplomat nedir?

Uluslararası düzeye çıkan bir siyasetçi diplomat olmak zorundadır. Uluslararası ilişkiler diplomasinin önde geldiği siyaset ile çözümlenir.

Siyasetin okulu yoktur.

Diplomasinin ise okulu vardır.

Mahalle muhtarından devleti yönetenlere “sen necisin” diye sorsanız, hepsinden alacağınız yanıt aynıdır; biz siyasetçiyiz!..

Diplomatlar bugünkü adıyla çoğunlukla Siyasal Bilgiler Fakültesinden mezun olurlar. Bu arada Yüksek Ticaret Okulundan çıkan konsolosların da hakkını yemeyelim. Türkiye’de Siyasal Bilgiler Fakülteleri varsa da asıl diplomatlar, eski ismiyle Mülkiye olan Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesinden çıkarlar. Bu yüzden de diplomatlarımızın çoğu biz mülkiyeliyiz derler. Siyasal Bilgiler Fakültesini bitirerek Dışişleri Bakanlığına girmekle de hemen diplomat olunmaz. Çeşitli merhaleler aşıldıktan sonra liyakate göre, yavaş yavaş yükselir, dış ülkelerde görev aldıkça da bilgiler, ilişkiler gelişir…

Günümüzde bazı üniversitelerin uluslararası ilişkiler bölümlerini bitirenler de Dışişleri Bakanlığında görev yaparak diplomat olmaktadırlar.

Siyasetçi öyle mi?

Seçimi kazandın mı oldun sana siyasetçi!.. Bu işte bilgi beceri eğitim bile aranmaz... Vatandaştan yeterli oyu aldın mı oldu bitti her şey!..

Başbakanın yurda dönüşünden sonra kendisini tenkit eden bazı emekli büyükelçileri ima eden, biraz da alaylı üslupla “ Bazı monşerler bunu anlamakta zorluk çekebilir” sözü üzerine “monşer” sözcüğüne takıldım.

Merak ettim, sözlükleri karıştırdım monşerin ne olduğu konusundaki bilgilerimi tazeledim.

Monşer, aslında Fransızca bir sözlük... Orijinali “mon cher” dir.. Azizim, dostum anlamında belirli bir yaşı aşan saygınlar tarafından kullanılır. Monşer denilenler iyi eğitim almış yüksek görevlerde bulunmuş, kültürlü, saygı değer insanlardır. Aynı zamanda görgülü insanlardır. Bununla beraber çok eskilerde züppe tabir edilenler de birbirlerine monşer diye hitap ederlerdi.

Bu bakımdan Başbakan’ın diplomatlarımızı ima eden monşer sözcüğünü yadırgamadım. Ancak bu sözcük aşağılama anlamında kullanılırsa o zaman işin rengi değişir. Nasıl ki, bir zamanlar “Efendi” sözcüğü önemli kişilere söyleniyordu. Bugün ise birine “Efendi” desen kızarlar... O da apayrı bir konu...

Monşerdi değildi tartışması başlatmadan biz dönelim Davos’a…

Türkiye Davos toplantısından kârlı mı yoksa zararlı mı çıktı?

Bunun sonuçlarının hep birlikte önümüzdeki günlerde göreceğiz...

Diplomaside dayılanmanın, delikanlılık gösterisinin, sinirlenmenin, karşısındakine bağırmanın veya gözdağı vermenin yeri olmadığını monşerler! bilir.

Davos tartışması yaşanmadan önce İsrail ile olan askeri ve ticari ilişkiler göz önüne alınmalıydı. Hem Hamas’tan yana olmak hem de İsrail ile iyi ilişkiler içerisinde görünmekteki politik inceliği monşerler! gibi ben de anlamakta zorluk çekiyorum. Kuşkusuz, Filistin’de yaşanan insanlık dramı da göz ardı edilmemelidir. I.Dünya Savaşında Osmanlı askerini sırtından vurmasını, bir zamanlar bizim anarşistlerin oradaki kamplarda eğitilmelerini içeren tarihi olayları bir yana bırakalım... Üzerinde durulması gereken nokta Ortadoğu’da barışı sağlamayı, arabuluculuğu üstlenen Başbakanın her şeyden önce tarafsız bir tutum sergilemesi beklenirdi. Önce de belirttiğim gibi Arapların sesi çıkmadığı bu durumda bizim Hamas’tan yana tutum sergilememiz biraz tuhaf kaçtı... Her ne kadar Hamas Filistin’de seçimle gelmişse de uluslararası düzeyde PKK gibi Hamas da terörist olarak belirtilmiştir. Demek ki, her seçimle gelen makbul olmuyor...

Türkiye’nin İsrail ile ilişkileri ne olur? Onu şimdiden kestirmek çok zor... ABD ve Avrupa ülkelerinin tutumu nasıl olur? Onu da bilebilmek çok zor... Ancak, bundan sonra Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılması biraz güçleşmiş olmalı... Bu toplantıdan önce alınan karara göre, Obama yönetiminin Özel Ortadoğu Temsilcisinin bölgeye yapacağı ziyarette Türkiye’nin çıkarılmış oluşunun da Davos toplantısı ile alakası var mıdır?

Bilemeyiz...

Monşerler! diplomaside duygusallığın yeri yoktur diye düşünüyorlar. Duygusallıktan çok her türlü ülke çıkarlarını gözetmek ön planda gelmelidir.

Bu işten kazançlı çıkan var mı diyecek olsanız; benim yanıtım var derim. Başbakanın bu tavrı, basında yer alan, dünyada hiçbir yabancı devlet başkanı eşinde görülmeyen, Emine Hanım’ın gözyaşlar da dahil yaklaşan yerel seçimlerde Kadir Topbaş, Melih Gökçek başta olmak üzere AKP belediye başkanlarının işine yaramıştır. Bugün artık Kılıçdaroğlu’nun ortaya koyduğu dosyalar değil de Başbakan’ın yedi düvele posta koyması önde geliyor...

Haydi hayırlısı...

erdemyucel2002@hotmail.com