Türkiye iç ve dış siyasette zorlu bir dönemeci aşmaya çalışıyor. Genel Seçimlere bir yıl kala toplumun bazı kesimi bugünkü iktidarın gitmesi, bazıları da devamından yana... Genel Seçimler öncesi yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimi her geçen gün biraz daha önem kazanıyor. Anayasamıza göre cumhurbaşkanı TBMM içerisinden seçilebileceği gibi meclis dışından olmasına da olanak sağlıyor. TBMM’de çoğunlukta olan AKP iktidarının sayısal çoğunluğu olduğundan kolaylıkla istedikleri adayı Çankaya’ya gönderebilirler. Son seçimlerde % 34’lük bir oy ortalaması ile iktidara gelen AKP karşıtı büyük bir halk kütlesi de bulunuyor. Bu seçimlerde aynı oranı alıp alamayacağı bilinmeyen AKP’nin seçeceği cumhurbaşkanını toplumun nasıl karşılayacağı da şimdiden kestirilemiyor. Bu yönden iktidar çevresinde bir huzursuzluk olduğu sanılıyor. Oysa şimdiden kesin bir adayın ismi ortaya da atılmış değil. Kendiliklerinden talip olacaklar da var mı? Onu da şimdilik bilemiyoruz. Söylenenler hep faraziyeden öteye gitmiyor. Toplumun bazı kesimi de Anayasa değişikliği yapılarak cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesinden yanadır.

Kendi kendime düşündüm, acaba yeni cumhurbaşkanının Türkiye’ye layık, ne gibi özellikleri olmalıdır.

Yeni seçilecek cumhurbaşkanının engin bir tarih, siyaset bilimi, ekonomi bilgisi olmalıdır. Her şeyden önce yakın tarihi, İstiklal Savaşı öncesi ve sonrasını çok iyi değerlendirebilmeli, sözcüğün tak anlamıyla içten Atatürk ilkelerini benimsemiş, Atatürk’ün yapmış olduğu devrimlere inanmış olmalıdır. Ayrıca Atatürk’ün Nutku’nu ve Gençliğe Hitabı’nı özümsemiş olmalıdır.

Yeni seçilecek cumhurbaşkanı Türkiye’nin büyük çoğunluğunun kabul edeceği nitelikleri olmalıdır. Öncelikle kendisi ve eşi iyi bir eğitim almış olmalı, çağdaş biçimde giyinmelidir. Resmi toplantılarda yabancı devlet diplomatları ile birlikte katıldığı toplantılara, resepsiyonlara veya açılışlara yerine göre frak, smokin ve koyu renk elbise giyme alışkanlığı olmalıdır. Aynı şekilde eşi de ona uyum sağlayabilmelidir. Protokol kurallarını çok iyi bilmeli ve uygulamalıdır. Geçmiş yıllarda gördüğümüz gibi, ben halk çocuğuyum imajını vermek veya bazı protokol kurallarını hiçe sayarak şort ve tişort ile askeri kıtayı teftiş etme gibi bir yanlışa hiçbir zaman düşmemelidir.

Yeni seçilecek cumhurbaşkanı daha önce bir siyasi partiye mensup ise o kimliğinden tamamen uzaklaşmalı ve partiler üstü bir tutum izlemelidir. Geçmişte parti kimliğinden sıyrılamamış. Davranışlarını bu yönde değerlendiren cumhurbaşkanlarına da rastlanmıştır.

Yeni seçilecek cumhurbaşkanı Türkiye’yi dış ülkelerde temsil edeceğinden, diğer devlet başkanları ile görüşmeler yapacağından en azından bir yabancı dili çok iyi konuşabilmelidir. Yabancı dili Tarzanca konuşmaya çalışmak Türkiye için onur kırıcı bir durumdur.

Yeni seçilecek cumhurbaşkanın çok iyi bir genel kültürü olmalıdır. Bu konuda eşi de ona yardımcı olmalıdır. Yıllar öncesi 6.Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ü Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ni gezdirmiştim. Çini bölümüne geldiğimizde eşi Emel Korutürk’ün Türk çini sanatı konusundaki bilgisine hayran olmuştum. En az bu konuda bir uzman gibi sorular sormuş, müzecilerden bilgilenmişti.

Yeni seçilecek cumhurbaşkanı vatandaşlarını kırmadan, incitmeden bağlantı kurabilmelidir Her şeyden önce kibar, nazik ve karşısındaki insanlara değer verecek kişilikte olmalıdır. Gerektiğinde vatandaşlarının haklı isteklerini dikkate almalı, sorunlarının çözümünde onlara yardımcı olmalıdır. Kendisine yapılacak başvurulara yetenekli danışmanlarına aracılığı ile çözümleyebilmeli, böylece halkının güvenini kazanmalıdır.

Yeni seçilecek cumhurbaşkanı yurt içindeki ziyaretlerinde ve katılacağı toplantılar öncesi yolları çok önceden kestirip halkı canından bezdirmemelidir. Geçmişte birçok kişi cumhurbaşkanı himayelerinde yazılı davetiyelere rağmen yollarda çekeceği azaptan ötürü davetlere katılmamıştır. Bazı gazeteciler bunu açıktan açığa yazmış ve bu tür davetlere gitmemekte direnmişlerdir.

Devlet adamı niteliğini, deneyimini kazanmak ve aydınlanma felsefesinden geçebilmek öyle kolay değildir. Eski Yunan düşünürlerinden birisine “En mükemmel hükümet ve yasalar nedir?” diye soranlar şu cevabı almışlardır:

“Yasalar kendiliğinden işlesin, malda eşitlik sağlansın, dürüst ve bilgili insanlar iş başında olsun, yasalar herkes için aynı şekilde uygulansın.”

Çin düşünürü Confucius’un büyük insanları içeren sözü de hiçbir zaman unutulmamalıdır:

“ Büyük insanların taşıdıkları özellikler şunlardır: Doğruyu teşhis etmek. İyi bir dinleyici olmak, yumuşak konuşmak, doğruluk, işini severek yapmak, bilmediğini sormak, kızgınlıktan uzak durmak, başarılı olduğunda adil davranmak.”



erdem@kenthaber.com