Vardar Ovası türküsünden rahatsız olanlar!

Bu iktidar döneminde öyle olaylarla karşılaşıyoruz ki şaşmamak elde değil. Sonra da çoğu kez sütunumda yer verdiğim gibi eski dergâhlardaki “Bu da geçer yahu” sözünü hatırlıyorum. Gerçekten gün ola harman ola; bu da geçer yahu…

Eskiler ne de güzel söylemişler. Dün söylenenin bugün tam tersinin yapılmasına, bir denilenin ertesi günü unutulmasına alıştık. Ne var ki, türkülerden bile medet umulup oy avcılığına dönüştürülmek isteneceği insanın aklı almıyor.

Olay çoğumuzun malumu; söylediği sözlerle siyaset tarihimize damgasını vuran (!) Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç bir bayramlaşma törenine katılmış, “Vardar Ovası” türküsünü söylemek isteyen Fahriye Güney’e “Onda rakı falan geçiyor. Başka şey söyle. Ben yokken söyle onu” diyerek bu güzel Rumeli türküsünü söyletmemiş!

Rakının, şarabın, biranın özünden bile ürkenler. Kendilerini dindar sayanlar!.. İçerisinde rakı sözünün geçip geçmediğini bile bilmeyenler, bu güzel Rumeli türküsünün öyküsünü biliyorlar mı?

Bildiklerini pek sanmıyorum; belki öğrenirler diye anlatmakta yarar var sanırım… Tarihe, folklora mal olmuş her türkünün, şarkının birer öyküsü vardır.

Osmanlı’nın Rumeli’ye yayılma siyasetinde Sultan I.Murat’ın (1359-1389) veziri Çandarlı Ali Bey bugünkü Üsküp’ün bulunduğu yöreyi 1371’de kuşatmış, o sırada çevrede yaşayanlar kimi zorunlu kimi de zorla Osmanlı askerine sığınmışlar. Osmanlı’ya sığınanlar arasında aç ve sefil bir de güzel kız varmış. Her nasılsa bu kız ile Çandarlı Ali Bey’in oğlu Halil Paşa’nın yolları kesişmiş. Hail Paşa bu kızı beğenmiş, otağına almış ve onu el üstünde tutmuş. Her iki genç birbirlerini sevmişler… Osmanlı kuşatması başarıyla sonuçlanmış, ordu geri dönerken de kendilerine sığınanları yanlarına alarak Edirne’ye getirmişler. Genç kız da sonradan veziri azam olan Halil Paşa ile birlikte gelenler arasında bulunuyormuş. Ne var ki, genç kız eşini sevmesine rağmen, yaşadığı yurduna hep özlem duymuş ve kimin tarafından yazıldığı bilinmeyen Vardar Ovası türküsü onun sıla hasreti için yazılmış.

Vardar, Trak dilindeki Bartarios’dan kaynaklanan bir sözcüktür. Coğrafi yönden bakıldığında ise Vardar Ovası’nın geçtiği Vardar Nehri Üsküp’ü doğu ve batı diye ikiye ayırır. Gestivar, Köprülü ve Gaugeli şehirlerinden geçer. Türküde ismi geçen Mayadağı ise bir bölümü Makedonya ile Sırbistan arasındaki Şar dağlarının uzantısıdır.

Vardar Ovası türküsü Atatürk’ün çok sevdiği Rumeli türküleri arasında yer almıştır.

“Mayadağ’dan kalkan sazlar
Al topuklu beyaz kızla
Yârimin yüreği sızlar
Eylenemem aldanamam
Ben bu yerlerde duramam

Vardar ovası Vardar ovası
Kazanamadım sıla parası

Mayadağ’ın yıldızıyım
Ben annemin bir kızıyım
Efendimin sağ gözüyüm
Eylenemem aldanamam
Ben bu yerlerde duramam
Vardar ovası Vardar ovası
Kazanamadım sıla parası.”

Folklor Araştırmacılarından Cahit Öztelli bu güzel Rumeli Türküsünü biraz farklı olarak şöyle açıklamıştır;

“Mayadağın yıldızıyım
Ben ninemin bir kızıyım
Efendimin sağ gözüyüm
Vardar akar lüle lüle
Sesi de benzer bülbüle
Mayadağdan kalkan sazlar
Al topuklu beyaz kızlar
Yârimin yüreği sızlar

Eylenemem aldanamam
Ben bu yerlerde duramam
Vardar ovası Vardar ovası
Kazanamadık rakı parası
Vardar akar hızlı hızlı
Kenarları karlı buzlu
Karakaşlı yar bana bakar
Sen misin Vardar güzeli”

Türkünün kazanamadım sıla parası sözü bazıları tarafından “kazanamadım rakı parası” olarak değiştirilmiştir. Sayın Arınç da bu ayrıntıyı bilemediğinden sıla ile rakıyı karıştırmıştır.

İşin garabeti, 8 Ekim 2011’de Makedonya ziyareti sırasında Arınç’a aynı türkü söylenmiş ve Twitter’e Sözcü Gazetesinden öğrendiğimize göre şunları yazmış: “Ben de eşimle birlikte o muhteşem parçayı, Vardar Ovası’nı büyük bir keyifle dinliyorum.”

Dün öyle bugün böyle!..

İnsan elinde olmadan düşünüyor; bugünkü söyledikleriyle amaçladığı ne? Yaklaşan seçimler için bağnaz çevrenin oylarını toplama gayreti mi, yoksa Atatürk’ün sevdiği türkü olduğu için mi?

Bilinçaltında acaba hangisi yatıyor?

Yoksa Vardar Ovası türküsüne sonradan eklenen, kim inkâr ederse etsin milli içkimiz rakıya karşı olmak mı?

Belki yakında Divan Edebiyatından Şair Nedim’in “mey” içeren şiirlerini çıkarırız. Yavuz Sultan Selim’in “Ey felek dokuz dolu cam içmeyince Han Selim dehr içinde olmadı hergez ayakdaşım benim” sözünü de…

Bu konuda gariplikler, gösterişler öylesine çoğaldı ki… Hangi birinden söz etmeli; Düzce’deki bir otelde Nadide Sultan’ın hanımlara verdiği konserde saz heyetinin önü kadınlar görmesin diye çarşafla kapatılmış…

Kadınlar saz heyetinden tahrik olmasın diye mi?

XXI. yüzyılın ortalarına yaklaştığımız da bu kafa yapısı ile nereye gidiyoruz?

erdemyucel2002@hotmail.com