Dünyanın en güzel köşelerinden biri olan Balkanlar’ı kana bulayan Bosna ve Kosova savaşları sırasında, eski Yugoslav topraklarında kiminle konuşsak, "Ahh Tito, ah" diyordu.

Kirli oyunlar sonucu Balkan toprakları yeniden kanla sulanırken, Saraybosna’da, Priştine’de, Prizren’de, Belgrad’da konuştuğumuz insanların büyük çoğunluğu Tito dönemini, huzuru barışı, kardeşliği yani kısacası "o eski güzel" günleri özlüyordu.

Bu günlerde ise, Hollanda’da da benzer bir özlemle yanıp tutuşuyor insanlar. Hollandalı, göçmen kiminle konuşssanız, "Ah Gulden ah"dan başka söz duyamıyorsunuz. Herkesin ortak özlemi, Euro ile tarihe karışan Hollanda para birimi Gulden.

2001 yılında Avrupa ortak para birimi "euro" ile birlikte, Hollandalılar da enflasyonla, geçim sıkıntısıyla tanışmaya başladı.

Euroya geçişle birlikte, herşeyin fiyatı 2.5 kat birden arttı. Ama bu artış maaşlara yansımadı. Hal böyle olunca da, bir dönem Avrupa’nın en varsıl halklarından olan Hollandalılar 2,5 kat birden yoksullaştı. Euro öncesi, bin 500 - bin 800 gulden sosyal yardım alan aileler bile hiç çalışmadan rahatça yaşarken, şimdilerde 2 kişilik aile neredeyse 2 bin euoroya zor geçinir hale geldi.

Buna bir de Hristiyan Demokrat - Liberal Parti koalisyonun "acemice" uygulamaları eklenince, hayat iyiden iyiye "çekilmez" oldu Hollandalılar için. Jan Peter Balkenende hükümetinin, ekonomideki kötü gidişi durdurmak yerine, eğitim, sağlık gibi sosyal haklardan kısıntıya gitmesi, hoşnutsuzluğu doruğa çıkardı.

Avrupa Birliği Anayasası’nın yüarürlüğe girmesi halinde, var olan sosyal hakların bir kısmı daha budanacak. Örneğin, emeklilik hakkı... Hollanda yasalarına göre, çalışsın ya da çalışmasın, 65 yaşını dolduran herkes otomatikman emeklilik hakkını elde ediyor. Ancak, birçok Avrupa ülkesinde böyle bir uygulama olmadığı için, AB Anayasası ile bu hak ortadan kalkacak.

Yapılan kamuoyu yoklamalarına göre, Balkenende ve ekibinin gelecek seçimlerde iktidar şansı yok. Hollanda halkının eğilimi, bugüne kadar sosyal politikaları başarıyla uygulayan "sol" partileri yeniden iktidara taşıma yönünde.

Kamuoyu araştırmalarının çarpıcı bir başka sonucu da AB Anayasası ile ilgili.

Hollanda halkı, Türkiye’nin girmek için "can attığı" Avrupa Birliği’nden pek de memnun değil. Son yoklamalarda, Hollanda halkının yüzde 52’si AB Anayasası’na "hayır" diyor. Geri kalan bölümde de çoğunluk kararsız.

Fransa’da sandıklardan "hayır" çıkması durumunda, günlük yaşamında pek fazla politika konuşmayan Hollandalılar’ın da, AB Anayasası’na "hayır" diyeceğine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Son dönemde grafiği giderek yükselen ve ilk genel seçimde hükümet ortağı olmasına kesin gözüyle bakılan Sosyalist Parti, "Hayır cephesi"nin öncüsü... Sosyalist Parti, referandumu, Balkenende hükümetinin kötü politikalarını ve Avrupa bürokrasini protesto aracı olarak görüyor. Kampanyalarını bu çerçevede yürütüyor.

29 Mayıs’da AB Anayasası ile ilgili ilk referandum Fransa’da yapılacak. Ulaslararası ajanslar "Evetçiler öne geçti" türünden "manüple" haberlere başlasalar da Frensa’da hala "Hayırcıların" oranının yüksek olduğu belirtiliyor. Bu oranın referanduma kadar artabileceği konuşuluyor. Fransa referandumundan çıkacak "hayır" oylarının Hollanda kamuoyunu da büyük ölçüde etkileyeceği belirtiliyor.

Fransızlar’dan 3 gün sonra, yani 1 Haziran’da da Hollanda sandık başına gidecek.

Fransa ve Hollanda’nın "hayır" demesi, Avrupa Anayasası’nın sonu olacak. Anayasasız bir Avrupa’nın geleceğinin de belirsizliğe bürüneceği yorumları yapılıyor.

Bu endişeyi taşıyanlardan birisi de Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer.

Fischer’e göre, “Eğer Nice Anlaşması’nda kalırsa, bu AB’nin sonu olur...”

Yaygın bir görüşe göre de, "Anayasaya hayır" sonucu sadece "Avrupa Anayasası"nın değil, "Türkiye’nin AB üyeliği düşlerinin de ölmesi" anlamına gelecek.

Peki bu durumda neler olacak?

Köye kaymakam gelecek diye viraneye dönmüş toprak taş evleri, ABD askerleri gelecek diye kerhaneleri beyaz kirece boyayan yurdumda, "AB gelecek" diye uygulamaya sokulan reformlar sona mı erecek?