Burdur Genel Bilgi

Burdur'dan Genel Bir Görünüm

Akdeniz Bölgesi'nde, Güneybati Anadolu'nun Göller Bölgesinde yer alan Burdur, kuzeyde  Afyonkarahisar, ısparta ve Denizli, doğuda Isparta, batıda Denizli, güneyde ise Muğla ve Antalya illeri ile çevrilidir.

Bir çöküntü alanında bulunan il toprakları, genel olarak engebeli bir plato görünümündedir. Büyük bölümü Antalya ilinin batısındaki yaylalar bölgesinde yer almaktadır. Yüzey şekli, İl topraklarını çevreleyen dağlar ve aralarına sıkışmış düzlükler, güney ve güneydoğudaki, taban kesimi ovalık engebeli platodan  oluşmuştur. Bölgeye  engebeli bir yapı kazandıran dağların büyük bölümü Batı Torosların uzantılarıdır. Dağlar, Akdeniz'den gelen yağmur bulutlarının iç kesimlere sokulmasına engel olur. En önemli dağları; güneyde Boncuk Dağları, Elmalı dağı, Beydağları ve katrancık Dağı, doğuda Kuyucak ve dedegöl Dağları, kuzeyde karakuş Dağları, batıda ise Acıgöl ve Eşeler Dağlarıdır. Dağların arasında, eski kapalı havzaların dolması ile oluşmuş, dar ve derin boğazlarla birbirlerinden ayrılan ovalar bulunmaktadır. Bu ovaların başlıcaları Burdur, Ağlasun, Bucak, Tefenni, Gölhisar ve Yeşilovadır.

Salda Gölü

Burdur'da Dalaman Çayı dışında denize ulaşan akarsu yoktur. İrili ufaklı bazı dere ve çay niteliğindeki akarsuların bir bölümü göllere dökülürken, bir bölümü de düdenlerde kaybolur. İl toprakları Burdur Gölü'ne dökülen Alakır, Burdur, Kıravgaz ve askeriye çayları, kestel Gölü'ne dökülen Arvallı Çayı, Aksu'ya dökülen Başköy Çayı ve Akdeniz'e dökülen Dalaman Çayı tarafından akaçlanır.

İlçe topraklarında bir çok sayıda göl, vadi, mağara, düden, in ve dehliz bulunmaktadır. En önemli gölü olan Burdur, Türkiye'nin de en büyük göllerinden biridir. Diğer önemli gölleri; Pınarbaşı (Eğneş), Karaevli, bereket, Yarışlı, Salda, karataş (Bahçegöz), yazır (Gölcük) ve Gölhisar'dır.  Orman bakımından zengin olan ilde Dirmil ve Aziziye ormanları aynı zamanda dinlenme yeri olarak kullanılmaktadır. Dünyaca ünlü İnsuyu Mağarası da il sınırları içerisindedir. İlin Yüzölçümü 7.835 km2 olup, toplam nüfusu 253.803'tür.

Sagalassos

İlin ekonomisi tarıma, orman ve hayvancılığa  dayalıdır. Trımın en gelişmiş kolu bitkisel üretim ağırlıklıdır. Başta buğday, arpa olmak üzere, tahıl en önemli bitkisel üründür. Şekerpancarı, anason, gül ve haşhaş gibi sanayi ürünleri de yetiştirilmektedir. Meyvecilik son yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Elma, armut, üzüm ve şeftali üretimi artmıştır. Hayvancılığa elverişli doğa koşulları olmasına karşın, hayvancılık ekonomide pek önde olamamıştır. şeker pancarı üretimi ile birlikte sığır besiciliği Merkez ilçe ve çevresi ile sınırlı kalmış, en çok koyun kılkeçisi yetiştirilmektedir. Ormancılıkta da üretim ve gelir düşüktür.

Antik Çağda Pisidia bölgesinde yer alan Burdur'un tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Merkez ilçeye bağlı Hacılar Köyünde yapılan arkeolojik kazılarda ele geçen buluntu ve kalıntılar, bölgede Neolitik çağdan beri yerleşimin olduğunu kanıtlamıştır. Buradaki yerleşimin Kalkolitik Çağda ve İlk Tunç Çağında da sürdüğü bilinmektedir. Daha sonra Hitit egemenliği altına giren ve Arzava Kırallığı'nın sınırları içerisinde kalan bölge, istilalar sonucu Frigya'ya bağlanmıştır. MÖ.700'lerde Lydialıların, MÖ.546'da Perslerin, MÖ.330'da Büyük İskender'in hakimiyetinde kalan bölge, MÖ.301'de seleukosların, MÖ.200'de de Pergamon Krallığı'na bağlanmıştır. Bu dönem Pisidia'nın en parlak dönemi olmuştur.

Kremna (Cremna) Antik Kentinden Bit Görünüm

Daha sonra Romalıların yönetimine geçen yöre, 395'te Bizans topraklarına dahil olmuştur. XI.yüzyıldan sonra bölgeye ilk olarak Kınalı aşiretine bağlı  Türkler yerleşmiştir. Bunu Anadaolu Selçuklu egemenliği izlemiştir. Burdur bu dönemde bir sınır kenti olmarak varlığını devam ettirmiştir. Hamidoğullarına bağlandıktan sonra I.Murat zamanında satın alınarak osmanlı topraklarına katılan  bölge,  o dönemlerde  Tirkemiş hası ya da kazası olarak anılıyordu. Yıldırım Beyazıt'ın 1391'deki  seferinden sonra kesin olarak Osmanlı egemenliğine girmiştir. Timur önderliğindeki Moğol istilasından  sonra 1430'da yeniden Osmanlı topraklarına katılmış, 1530'daki Şahkulu Ayaklanması'nda kısa bir süre isyancıların elinde kalmıştır.

Mısırlılar Konağı

XIX.yüzyılın ortalarına kadar Isparta sancağının bir kazası iken, 1870'lerde Konya vilayetine bağlı bir sancak olmuştur. 28 haziran 1919'da italyanlar tarafından işgal edilmiş, 1 haziran 1921'de de bu işgalden kurtulmuştur.

Burdur'da günümüze gelebilen başlıca eserler arasında; Ulucami, Selimzade Cami, Kayışoğlu Cami, Mustafa Hoca Cami, Hecin Camisi, Tepe Camisi, Çeşmedamı Camisi, Nur Cami, Divanbaba Cami, Şeyh Sinan Camisi, Susuz Han, Selimoğlu ve Hıdırlık Türbeleri, Baltaoğlu Hamamı, Koca Oda ve Taş Oda gelmektedir. Hamidoğulları döneminde yaptırılan Muzafferiye Kütüphanesi, Türkiye'nin en eski kitaplıklarından biri olma özelliğine sahiptir. İlde bir çok sayıda çeşme olup bugün harap durumdadırlar. Ayrıca Hacılar Köyü yakınlarındaki antik Tymbrianassos kentinde ele geçen yapıtlar Burdur Müzesi'nde sergilenmektedir.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.burdur.gov.tr adresinden alınmıştır.