Bor şarap fabrikası satışa çıkarılıyor

Niğde-Bor ilçesinde atıl hale gelen Şarap Fabrikası satılacağı açıklandı. Bor ilçesinde son otuz yılda kurulan yada temeli atılan birden çok yatırımdan biri daha sona geldi.

Bor ilçesinde Yem Fabrikası,Tuğla Fabrikası daha önce açılıp kapanmış, havaalanı temeli atıldığı halde öylece kalmış. Organize Sanayi Sitesi ise bir türlü faal kılınamamıştı. İlçede bağcılığı desteklemek amacı ile kurulan Şarap Fabrikasıda satılacağı açıklandı.

Tekel Genel Müdürlüğü İspirto Genel Müdürlüğü’ne bağlı Bor Şarap Fabrikası zarar ettiği gerekçesiyle 1999 yılında üretim durdurulmuştu. Fabrikanın makineleri Nevşehir’in Ürgüp ilçesindeki şarap fabrikasına aktarılmıştı..

11 Mart 2004 günü ise fabrika, içinde kalan hurda niteliğindeki malzemeler ile birlikte koruma amaçlı olarak Niğde Tekel Başmüdürlüğü’ne devredildi. 2005 yılının Aralık ayında ise fabrikanın tapusu birikmiş vergi borçlarından dolayı Milli Emlak Servisine teslim edildi. Bor Şehri kitabı yazarı Ömer Fethi Gürer Fabrika ile ilgili şunları söyledi:

"Bor Şarap fabrikası, Bölgede üzümün değer bulması için akla gelen bir yoldu, bu nedenle de fabrika yapılması sık gündeme gelir, karşı çıkanlar ve savunanalar olurdu.Fabrika konusu tarihi oldukça eski idi. 12 Eylül 1941 tarihinde halkla sohbet toplantısı düzenleyen Milletvekilleri Halit Mengi ile Cavit Oral’danda bölge için Şarap Fabrikası yapılması istenir. Bağcılığın inkişafı için gerekli olduğu ileri sürülen fabrika konusu gündeme gelir,katılımcılar milletvekillerinden bir Şarap fabrikasının açılması temennisinde bulunmuşlardı. O gün yayınlanan yerel gazetede haber şöyle idi.

“Filvaki Niğde bir elma memleketi olmakla beraber bağ yetiştirmeğe salih ve halen el dokunulmamış namütenahi arazi vardır. Bu araziye en müsmir şekilde işletme sistemi üzüm bağı yapmaktır. Halkın bu imkanı elde edebilmesi için üzümlerin garantili olarak satması icabeder. Böyle bir müesese de ancak İnhisarların bir Şarap Fabrikası olabilir.

Bu Niğdenin istikbali için böyle olmakla beraber, Niğdenin hali içinde bir zarurettir. Bügün Türkiye şarap istihsalinin 19’da biri Niğde ve Bor’dadır. Bilhassa kalite itibari ile Niğde şarapları bir çok emsaline şayanı tercihtir. Bunların ıslah edilmiş şekilde satılması Devletimizin istihsalatımızı tekemmül ettirme siyasetine uygun düşer.”denilmesi üzerine Milletvekili Cavit Oral:“İki sene evvel Nevşehir ve Arapsun halkı ile hasbihal yaparken aynı temennide bulunmuşlardı. Ankara, İnhisar Vekeleti ile temas ettim.

Vekalet tedkikat yaptı ve prensip itibari ile Nevşehir’de bir Şarap fabrikası tesisinin kabul ve programa idhal etti. Fakat ahvali hazıranın imkansızlığı programın tatbikatına mani oldu. O halde şimdilik Vekalette böyle bir teşebbüste bulunmak zamansızdır.” açıklamasını yapmasına karşın “ Netice itibari ile Vekaletten bir şarap ıslah istasyonunun açılması ve halk elinde bulunan şaraplarını bu istasyondan geçirilerek islah edilmiş şekilde satılması mümkün olduğuna ve hükümete arzına karar verilir.”deniliyordu' dedi.

Ömer Fethi Gürer Fabrika açılış sürecini de şöyle anlattı.'Niğde yolu üzerinde, İlaldı’da kurulan Şarap Fabrikası, 1972 de ihale edildi ve 1973 yılında tamamlandı. 01 Ekim 1975 yılında seçim yasakları nedeni ile törensiz üzüm alımlarına başlandı. İlk Müdürü Osman Akçakoca oldu. Kemerhisar, Ulukışla, Darboğaz ve Bor’dan ikiyüzbin kilo üzüm alımı yapıldı.

Milletvekili Haydar Özalp katkısı ile fabrika gerçekleşti. Fabrika çok tartışıldı. -‘Haydar bey bula, bula memlekete hizmet olarak Şarap fabrikası yaptırdı’diye tepki verenler de oldu. Günah olduğu gerekçesi ile kimi üreteci üzüm vemedi ise de unutuldu ve fabrikaya üretici üzümünü dökmeye başladı. Şarap fabrikasını savunanlar da;‘Şarap değil üzüm sıkma tesisleri’ diye olayı sahiplenirdi.

Rauf Attilla Müftüoğlu, tesisin elma suyu çıkarmak amacı ile düşünüldüğünü, sonradan özelliğinin değiştiğini anlatmıştı.

Ömer Fethi Gürer olarak 07 Ekim 1977 tarihli Hürriyet gazetesindeki resimli haberde Bor Şarap Fabrikasının alımlara başladığını yazdım. Siyah üzüm 175 ila 190 kuruş, Beyaz üzüm 225 ila 245 kuruş alınıyordu Kampanya süresince 650 ton üzüm alınacağını açıklanmıştı. 30 tonluk alış yapılmıştı. Tekel Şarap Fabrikası aldığı üzümlerin suyunu sıktıktan sonra tankerlerle Ankara’ya gönderiyordu.

Şişeleme Ankara tesislerinde yapılıyordu. Şarap üretimine 1999 yılından itibaren ara verdi ve 7 yıldır atıl vaziyette bekletilen Bor Şarap Fabrikası’nın birikmiş vergi borçlarından dolayı Niğde Defterdarlığı’na devredildi. Fabrikanın ne şekilde değerlendirileceğinin belirlenmesi için, Maliye Bakanlığı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı arasında bir protokol yapılacağı, özelleştirme veya satış usulü ile devredilmesinin gündeme olduğu öğrenildi.

Bu durumda fabrika satışı yapılacak görünüyor ama fabrikadan geriye makinası hurdası gittikten sonra kala kala arazi ile bakımsız bina kaldı.

Oysa günümüzde üzüm suyu dahi raflarda yerini almış ve farklı amaçla yaşaması sağlanacak bir tesis olabilirdi. Niğde’de birden çok tesisi gibi yapılmasıda işlemeside sorun olan bir dokuda sonuna geldi.' dedi.